Ok

En poursuivant votre navigation sur ce site, vous acceptez l'utilisation de cookies. Ces derniers assurent le bon fonctionnement de nos services. En savoir plus.

03/01/2006

Un taol lagad war 2005

Krogomp ar bloaz nevez, 2006, e sellet doc’h ar bloaz paseet, 2005. Er bloaz 2005  a zo bet sinet get ur bochad broioù un destenn nevez anvet “Emglev evit mirout, gouarnin ha brudiñ al liessevenadurezh” da lâret eo, e galleg : “Convention sur la protection et la promotion des expressions culturelles”. Nag un destenn vrav, get frasennoù kaer ha hir spontus evit gouarn ar yezhoù hag ar sevenadurioù. Get an Unesco emañ bet savet an emglev-se... Souezhus eo memestra gwellout Bro Frans sinañ un destenn evel-se. Frans n’he deus ket ratifiet c’hoazh karta ar yezhoù bihan en Europa !

An okitaneg, yezh ofisiel ?
Desket m’eus e penn kentañ miz An Avent, miz Kerzu, a vo an okitaneg anavet el yezh ofisiel a benn nebeut... Ya, met e Bro Spagn, e lec’h ma vez komzet okitaneg get un nebeut tud... Amañ e Bro Frans e vez komzet okitaneg c’hoazh get ur bern tud ha n’eo ket anavet evel ofisiel ar yezh se. Mod-se emañ, sinet vez traoù brav get ar Republik a Frans, met kentoc’h evit foenvañ er maez. E barzh, se zo un afer all. Ur sort skizofrenie zo e Bro C’hall, hag a c’hell lakaat ar soubenn da drenkiñ, evel ar pezh hon eus gwellet e fin ar bloaz. Losket eo bet ur bochad savadurioù hag otoioù, gloazet eo bet paotred an tan ha poliserion get tud yaouank zo, ar pezh a zo fall gober, sur awalc’h. Doareioù all a zo da vanifestiñ en ur vor demokratel. Met dirak ur Stad, ur gouarnamant, hag ur gevredigezh ken bouzard, ken dal, abegoù zo da huchal. Ur bochad tud yaouank ne gavont ket labour, na lojeriz, a gaos d’ar rasism e Bro Frans.

Un arbitre a enep ar rasism
Justawalc’h un den a vro Danemark zo deuet da vout brudet bremañ e bed ar fooball : Kim Milton Nielsen a zo arbitr hag hennezh n’eus lakaet er maez ag an dachenn football ur sportour, ur c’hoariour football en doa lâret kunujennoù rasist d’ur c’hoariour all ag Afrika. Normal eo, d’ho sonj ? Marteze pas kement se. Bout rasist ha lâr traoù rasist a zo un dra boutin war tachennoù football, war e seblant. Trugarez, mersi neuze da gKim Milton Nielsen evit brout graet e labour getan.
 
Pegoulz vo hor bed sivilizet ?
Labour justawalc’h. Ur bochad labour a vo e Bro An Oriant hag e Breizh e 2006 a gres d’ar Stad n’eus komandet seitek bag evit ar morlu ha dek a zo komandet evit evit morlu Italia. Brav ! Ha setu tud laouen : labour vo, labour vo, labour vo. Ya labour vo, evel ma vez roet labour d’ar vedisinourion get ar c’hrign bew, evel ma veze roet labour d’an dud get konverzh ar sklaved, e Breizh ivez, tri c’hant vloaz so. Ne vehe ket mallus “sivilizañ” hon ekonomiezh, d’ho sonj ?

Tud sivil e wellomp barzh niverenn Courrier International ag an 8 a Viz An Avent (Kerzu). Pewar den sivil hanterkant a stourm evit en endro, evit an natur hag evidomp, benn ar fin. En o meskl, Von Hernandez, ur paotr yaouank a zo e barzh Greenpeace, er Filipines. Von Hernandez zo un den paour e zo e chom e tal kerbenn ar vro, Manille, ha tost d’un toull lastez bras. Araok e veze losket ur bern ag ar restachoù met difennet eo bremañ a drugarez da Van Hernandez ha da Greenpeace. Rak danjerus bras eo, an “incinération” evit yec’hed an dud. Plom, kadmium, dioxine, vez lakaet er maez, en aer, mod-se, hag amañ ivez, e Breizh.  Ur stall “incinérateur” a zo bet serret e Plouharnel an 28 a Viz Kerzu. Tud zo a stourm evit ar re all hag evit an natur. Kement, memestra da gavout esperans un tammig en amzer da zont. Bloavezh mat c’hoazh !

Christian Le Meut 

28/12/2005

Nathalie Le Mel, ur Vretonez e penn Kumun Pariz

Ur vuhez souezhus eo, buhez Nathalie Le Mel, ganet Duval. Ganet e Brest er bloaz 1826 ha dimezeet get Jérôme Le Mel e 1845... Ur stal levrioù oa bet dalc’het geti hag he gwaz e Kemper, e-pad daouzek vloaz, betek 1861, mare Napoléon an trived... Tri krouadur zo ganet en tiad-se. Ur vaouez desket oa  get sonjoù politikel ha sokial a gleiz, evit lakaat gwirioù ar merc’hed da vont araok, da skouer.

Nathalie hag he gwaz oa aet kuit evit moned da labourat e Paris e 1861. Du-hont Nathalie doa kavet ul labour evel “keinerez”. D’ar mare-se ne oa ket droad, e Frans, sevel sindikadoù. Kevredigezhioù, “sociétés” e galleg, veze savet neuze get ar vicherourion d’en em dolpiñ ha d’en em zifenn, ha Nathalie da vont e-barzh “kevredigezhioù” sort-se. D’ar prantad-se ar merc’hed veze paeet nebeutoc’h evit ar baotred. Ne oa na just, na reizh, met mod-se oa; dilezel eo hiziv an deiz me, neoazh, gobr ar merc’hed a chom izeloc’h evit gobr ar baotred. Nathalie Le Mel oa bet e penn an diskrogoù labour a oa bet dalc’het e Pariz er bloaz 1864 ha 1865. Hag a-gres d’an diskrogoù labour-se, ar merc’hed a laboure er stalioù “keinerezh” oa bet paeet evel ar baotred. Nathalie Le Mel oa daet da vout unan ag ar pennoù bras an Etrebroadel kentañ e Paris. An Etrebroadel oa bet savet e Londrez tri bloaz araok, get Marx, Engels ha Bakounine evit tolpiñ micherourion ar bed a-bezh.

E-penn “La marmite”
Goude-se, Nathalie Le Mel oa bet lakaet e-penn ur preti, anvet La Marmite. Ar stal se oa bet savet evit reiñ boued marc’hadmat d’ar vicherourion hag evit komz politik e-barzh. Ar bolis a daole ur sell ar-zu Nathalie hag he stal. Hag ar pezh a rae Nathalie ne blije ket tamm ebed d’he gwaz Jerôme, ivez. Hennezh n’doa troet fall : ul lonker bras oa daet da vout Jérôme Le Mel hag, oc'hpenn-se, eñ a faote paraat doc’h e vaouez a ober politik. Setu dispartiet an daou-se, pep hini d’e du. Met Nathalie a gendelc'he d’ober war dro he bugale.

Ur brezel etre Fransizion
Brezel oa er c’houplad-se, met brezel ivez etre Bro-Frans ha Bro Alamagn... Goude bout trec’het Napoléon an trived get an Alamaned, ar re-se oa erruet tro dro da Baris. Ar c’hrogadoù oa echu, ur republik oa bet savet e-lerc’h an impalerezh. Met kumun Paris ne oa ket a-du, tamm ebed, get gouarnamant an aotrou Thiers hag hennezh oa aet kuit betek Versailles e-lec’h chom barzh ur gerbenn en dispac’h... Ha Nathalie Le Mel, begon, startijenn geti c’hoazh, da sevel ur strollad evit ar merc’hed, “Unvaniezh ar merc’hed”, renet geti ha micherourezed all. Ar strollad-se a c’houlenne ingalded etre merc’hed ha paotred, hag ar justis sokial. Nathalie Le Mel oa unan a-verc’hed brudetan ar C’humun, get Louise Michel. Met ar gouarnamant staliet e Versailles ne faote ket dezhan lakaat Kumun Paris da vont araok; kaset n’doa an arme evit hi flastriñ... Ur brezel oa bet, etre Fransizion, Bretoned e-barzh, hag ar gumunarded da vout trec’het get an arme... Nathalie Le Mel hag he strollad merc’hed oa klandiourezed, kentoc’h. Met Nathalie doa dalc’het ur “barrikade” e-pad peder euriad, get merc’hed all, e tenniñ war ar soudarded.

Kaset da Galedonia Nevez...

Ur wezh echu ar Gumun, Nathalie Le Mel oa bet arrestet, barnet ha kondaonet da vout kaset da Galedonia Nevez get kumunarded all, ha chemel ase betek fin he buhez. Louise Michel ha Nathalie Le Mel oa bet kaset du-hont barzh ar memes bag. Louise Michel doa kemeret geti levrioù brezhoneg da zeskiñ hor yezh; ur yezhadur roet dezhi, marteze, get Nathalie Le Mel... Honnezh ha Louise Michel oa mignonnezed, met ne oant ket a-du kement-se. Nathalie oa tost d’ar sokialourion, ha Louise tostoc’h d’an anarkourion... Chomet int c’hwec’h vloaz er Galedonia Nevez. Nathalie oa klanv aliez, ha pell d’he bugale... Nathalie ha Louise oa bet spontet e wellet ar pezh veze graet d’ar re gKanak. Tapet veze dezhe muioc’h mui a zouar get ar Franzision hag ar re se n'o doa doujans ebet evit o sevenadur. Louise Michel 'doa savet ur skol evit deskiñ lenn ha skriv da vugale Kanak...

Marv d’an oad a 96 vloaz
Ur wezh deuet en dro da Baris, Nathalie Le Mel doa labouret e kazetennoù-zo. Met paour bras oa, ha klañv. Kaset oa bet d’an ospis. Nathalie oa erru kozh, met mont a rae bep bloaz da lidañ Kumum Paris. Trist eo bet fin he buhez. Marv oa he bugale ha ne oa ket kazimant den ebed evit ober ar he zro. Marv eo d'ar 25 a Viz Mae 1921, d’an oad a 96 vloaz. Istoer Nathalie Le Mel zo kontet barzh ul levr skrivet e galleg get Eugène Kerbaul hag anvet “Nathalie Le Mel, révolutionnaire et féministe”. N’he doa ket kontet he buhez he-unan dre skrid. Domaj eo.

Christian Le Meut

Eugène Kerbaul zo marv e miz Eost 2005. E levr zo bet adembannet get ar strollad : "Amis de la Commune de Paris", 46 rue des Cinq diamants, 75013 Paris.

23/12/2005

Du passé faisons table rase !

Soyons modernes, mesdames messieurs, il n’y a que ça de vrai, la modernité. Alors allons faire un tour du côté des États-Unis, le fleuron mondial de notre modernité contemporaine. Là-bas, les 125 habitants du village de Clark ont décidé de changer le nom de leur commune. Non pas pour lui donner un plus joli nom, ni pour honorer une personnalité ou un fait historique qui se serait produit là... Non, rien de tout ça. Les 125 habitants de Clark ont tout simplement troqué le nom de leur village contre celui d’une marque ! La marque de bouquet numérique appelé Dish, comme il y a Canal satellite ou TPS en France. Une fois abonné à un bouquet numérique et installé une antenne ad hoc (ou le câble), vous captez vingt, trente ou 140 chaînes que vous n’avez pas le temps de regarder ! Ou si vous l’avez, le temps, vous risquez vite une overdose de crétinisme télévisuel; quant aux escarres, elles suivront à force de ne plus bouger !

Le village de Clark s’appelle désormais du joli nom de Dish. En contrepartie les habitants ont reçu chacun une parabole, un lecteur DVD, un abonnement de dix ans à ce bouquet numérique... Et la célébrité ! Car ce coup de pub a fait parler de lui Outre-Atlantique. Le maire de la commune, cité dans Courrier international (01/12/2005), se félicite : “Personne ne savait où se trouvait Clark, tout le monde sait où se trouve Dish”. Mais il est des notoriétés que l’on n’envie pas. Troquer son nom contre une marque, y’a-t-il de quoi être fier ? Et les habitants de Dish n’ont-ils rien d’autre à faire que de passer leur temps à regarder la téloche ?...

Canal-satellitiens, Canal-satellitiennes !
Transposons-nous en France. Prenons une commune un peu perdue dans la campagne où il n’y aurait pas grand chose d’autre à faire d’autres que regarder la télé : Pontivy *, par exemple, troquerait son nom pour devenir “Canal satellite” ! Voilà un nom moderne, ça sonne presque science fiction. On pourrait le prononcer à l’américaine ce qui est le fin du fin de la modernité actuelle : “Chanel satellite”... Et puis, finis les Pontyviens et les Pontyviennes vivent les Canal satellitiens et les Canals satellitiennes : on est carrément dans la science fiction, la guerre des étoiles, Star Wars et tout et tout !

Et je ne parle pas d’une certaine radio au nom imprononçable et quasiment préhistorique, Radio Bro Gwened. Mais où vont-ils chercher des noms pareils ? Il faut moderniser tout ça, faire “djeunes” mesdames messieurs. Utiliser seulement le sigle et le dire à l’américaine, RBG : “Rbgi”, “Selaouit RBji”. Pensez donc à un jeune ou une jeune du coin qui voudrait participer à la Star Ac. Oui, à la Star Académie ou une autre émission de cet acabit. Car le top du top de la promotion sociale et culturelle de nos jours c’est de passer à la télé, même pour y faire n’importe quoi. Alors pourquoi pas aller chanter à la Star Ac ? Mais imaginez donc ce jeune arrivant devant le jury :
“Vous arrivez d’où ?”
- De Pontivy”...
- et vous avez fait quoi avant ?
- J’ai participé au radio crochet de Radio Bro Gwened”. C’est perdu d’avance ! Aucun espoir. Avec un CV comme ça le pauv’ gamin sera viré avant même d’avoir chanté, comme s’il débarquait du Moyen âge.

Ce n’est pas avec des noms comme ça que l’on devient une star du show biz, ni que l’on conquiert de nouveaux marchés ! Modernisons : virons donc ces noms en français et en breton, tout ça s’est dépassé. Amis Pontivyiens amies Pontyviennes, devenez des Canals satellitiens et Canal satellitiennes ! Finie la sauce armoricaine, vive la sauce américaine. Vendons nos noms, nos identités, et du passé faisons table rase comme il est dit dans une chanson célèbre, l’Internationale ! Le problème c’est ce qui reste sur la table après : une bouteille de caca-cola et des hamburgers à regarder devant des feuilletons étasuniens... Que dis-je, des SOAP... Nag ur vuhez bourrapl, me lâr deoc’h ! Quelle belle vie j’vous dis !

Et le mandarin ?
Mais, qui sait, d’ici vingt ans, l’anglais lui-même sera peut-être dépassé par le mandarin... Qu’est-ce que c’est cet oiseau là, vous demandez-vous peut-être ? Et bien c’est la langue officielle en Chine et la langue la plus parlée dans le monde. Et là, Pontivy est à la pointe de la modernité puisqu’on y étudie le chinois dans un lycée juste après y avoir laissé tomber le breton. Loin de moi l’idée de critiquer l’enseignement du chinois, c’est une ouverture linguistique et culturelle; ce qui me pose problème c’est que l’on abandonne le breton, preuve au contraire d’une fermeture culturelle cette fois, voire d’une fermeture sur soi-même et sur son environnement immédiat, fermeture qui mériterait d’être analysée. Mais je ne suis pas psychanalyste... Le syndrome de l'abandon de la langue d'origine sévit un peu partout, notamment en Ecosse (lire les commentaires).

Allez, dalc’homp berr, tudoù ! Tenons bon, auditrices ou auditeurs de Radio Bro Gwened, lecteurs et lectrices de ce blog, que vous soyez de la belle ville de Pontivy ou d’ailleurs. Et surtout ne vendons pas nos noms à des trafiquants d’illusions.
Christian Le Meut

* Rappel : la plupart des textes figurant sur ce blog sont des chroniques pour Radio Bro Gwened, émettant de Pontivy. Rendez-vous le mercredi à 9 h 15 pour la chronique en français, 8 h 15 le vendredi, en breton.
Internet : www.radio-bro-gwened.com


22/12/2005

Bezit modern, tudoù !

Deomp d’ar Stadoù Unanet, d’ur pennher anvet Clark e lec’h ma z’eus 125 den e vout e chom... Met echu eo bremañ get Clark : chanchet eo bet anv ar gumun se evit dont da vout Dish...
Perak Dish ? DISH, evel anv ur “boked niverel”, ur “bouquet numérique” anvet DISH, evel ma z’eus “Canal Satellite” pe TPS amañ. Ur wezh koumanantet c’hwi resev er ger ugent pe daou ugent chadenn skinwell, tele ha n’o peus ket amzer da sellet doc’hte, met doc’h ar c’hiz oc’h, ar pezh a gont memestra. C’hwi zo modern. Ma peus amzer memestra da sellet doc’hte, diwallit : tapet vec’h get klanvedoù zo. Dirak usr post skinwell, alies, an empenn a zigresk hag ar c’horf a gresk evit bout lardoc’h.... Ha diwallit d’an “escarres” !

Justawalc’h roet eo bet ur rastell tele, ul lennour DVD hag ur c’houmanant dek vloaz da razh an dud a zo e chom e Clark. Setu penaos emañ bet troket anv o farrez get tud Clark. Laouen bras eo maer ar gumun rak brudet eo bremañ e barrez : “Den ebet a ouie emen a oa Clark, razh an dud a ouia emen emañ Dish” eme an aotrou maer, barzh ar gazetenn Courrier international (01/12/2005). Brudet eo Dish, ya, met brudet brav pe gwallvrudet ? Un taol brud a zo bet graet get ar stall Dish, sur awalc’h, met get tud ar gummun ? Gwerzhiñ anv o farrez evit lakaat en e blas anv ur mark, n’eus ket tu da vout fier kement-se, d’am sonj. Met marsen, an dra se eo, bout modern er Stadoù Unanet.

Met deomp en dro da Vreizh. Klaskomp ur pennher all kollet war er maezioù evel Clark : Pondi, lakoomp... Pontivy e galleg. An anv se a son un tammig re gozh, n’eo ket un anv modern, tamm ebet. Sonjit ta : trokiñ “Pontivy” evit “Canal satellite” war e lerc’h da skouer. Setu un taol brud a feson. Hag ouzhpenn e vehe roet da bep hini kement da sellet doc’h chadennoù skinwell. E lec’h bout “Pontivyien”, tud a Bondi a vehe “canal satellitiens” ! Setu un anv modern, hag a denn doc’h ar skiant fiktion, d’ar skiant faltazi ! Nag un anv modern. Ha da zistagiñ d’un doare saozneg, “Channel satellite”, mar plij...
Ne vehe netra modernoc’h, me lâr deoc’h !

Un anv ragistorel...
Ha ne gomzan ket ag ur radio bennak get un anv tost ragistorel : Radio Bro Gwened. Bizkoazh kement all, nag ur spont ! N’eo ket posupl. N’eus nemet un tra d’ober : saoznekaat an traoù. Larit “Rbiji”, mar plij. Selaouit “RBJ” ! Setu un doare a feson da laret an traoù ! Rak emañ ret sonjal en amzer da zonet. N’eo ket get ar galleg, na get ar brezhoneg, e teuec’h da vout star ar show biz ! Sonjit en ur c’hrennard, pe ur grennardez a Bondi a faotehe monet d’ar Star Akademy e Paris. Ya, rak ur bochad tud yaouank a vremañ a zo bamet dirak ar Star Ak... Ha setu hennezh pe honnezh dirak juri ar Star Ak :
- “A ven e teuit ?”
- A Bondi...
- Ha petra peus graet araok ?
- Kanet m’eus er radio krochet savet get Radio Bro Gwened”...
Setu, kollet d’un taol, a dra sur ! Lakaet er maez an den yaouank hep bout selaouet get ar jury evel ma vehe daet ag ar grenn amzer !
Nann, tud a Bondi, ma faota deoc’h bout doc’h ar c’hiz, chanchit anv ho parrez. “Channel satellite” e lerc’h Pontivy, da skouer, vehe kalz gwelloc’h... Ha perak pas “Channel Disney” ?...
Er maez an amzer paseet, tudoù : “Du passé faisons table rase” ‘vez lâret barzh un ganaouenn brudet : an Etrebroadel... Met petra chom war an daol, goude bout skarzhet an amzer paseet : ur voutailhad kaka kola da eviñ get un hamburger breiñ e sellet doc’h feuilletonnoù war an tele... Beurk.

Madarineg war lerc'h brezhoneg...
Hag ur wezh paseet mod ar saozneg, a benn ugent vloaz, piv ouia, peseurt yezh nevez e vo ret deomp kaozal ? Ar yezh a vez komzet ar muian er bed a bezh : mandarineg, da laret eo, sinaeg. Ha n’och ket plaseet fall amañ, e Pondi. Hervez ar pezh m’eus klewet, lakaet eo bet er maez ar brezhoneg en ul lise evit kelenn mandarineg en he lerc’h... Setu, tud avanset, tud a well pell en amzer da zont ! Bon, marteze, ne wellont ket pell en amzer paseet, nag en amzer a vremañ !... Met se zo un afer all. Deskiñ mandarineg zo un dra vat, ne laran ket, met perak lakaat ar brezhoneg er maez ? Yezh a-orin ar vro-mañ ?

Ale, dalc’homp berr tudoù, ha ne werzhomp ket hon anvioù da zen ebet !
Bevet Pondi ha Radio Bro Gwened !
Ha trugarez deoc'h bout lennet ar pennad se : trugarez 'vez lâret "xie xie" e mandarineg.
Christian Le Meut

France 3 : l'info en breton va se taire dans le Finistère

Communiqué du personnel de France 3 Iroise (édition du Finistère), qui produit notamment chaque jour un bulletin en langue bretonne diffusé à 12 h 15... Tous les jours ? Non, pas pendant les vacances de Noël. Tout le personnel est mis en vacances d'office par mesure d'économie :  "Joli cadeau de Noël pour les téléspectateurs et le personnel de France 3 Iroise ! A partir d'aujourd'hui et jusqu'au 2 janvier 2006 les éditions d'information locale Iroise et An Taol Lagad disparaissent de vos écrans. En clair : plus d'informations en breton et une couverture minimale de l'actualité finistérienne en français dans le journal régional. Vous avez été nombreuses et nombreux, élus, associations, syndicats, téléspectateurs, à nous apporter votre soutien, à témoigner votre attachement au service public audiovisuel de proximité et à son maintien toute l'année. Nous vous en remercions et pour marquer le coup nous vous invitons samedi 24 décembre à 11 h 30 à nous rejoindre pour un verre et/ou pique-nique en musique au Roc Trédudon (près de l'émetteur). Comptant sur votre présences.

Trugarez evit ho skoazell, renerien France3 n'o deus ket pleget, ne vo abadenn ebet skignet ganeomp e Penn ar Bed e- pad div sizhunvezh, met pedet oc'h da evañ ur banne disadorn 24 a viz Kerzu da 11 eur hanter dirak peul bras Roc'h Tredudon. Kenavo"

20/12/2005

Ar plastik n'eo ket berped fantastik !

 

Pa oan krouadur, war dro tregont vloaz zo, e veze goulennet genin mont da glask dour d’ar fetan. Ni oa e chom e ker an Hen Bont hag ur vammen oa tost d’hon ti, e Sant Karadeg, e lec’h ma oa mat an dour da evañ. Du hont e veze karget boutailhadoù get dour fresk hag e veze golc’het al lienaj, an dilhad, get merc’hed er poull, en aoglenn. Ha setu me, get boutailhoù staget a-dreñv ma velo, war ma “forte bagage” e vonet da Sant Karadeg. Mont ne oa ket ken diaes, diskenniñ a rae; met dont en dro oa un afer all rak an hent a grape abominal. N’hellen ket krapiñ ha ret oa din chom a sav ha kerzhit e tal ma velo, ar pezh a oa mezhus memestra evit ur paotr yaouank...
Echu eo bremañ. Lous eo, sanset, mammen Sant Karadeg ha n’eus ket mui den ebet a ya da glask dour fresk du hont. Un nebeut merc’hed kozh a ya c’hoazh da c’holc’hein o lienaj memestra.

 

Hag ar "gonsigne" ?
Pa oan krouadur ivez e veze miret geneomp ar boutailhoù gwer, boutailhoù gwin, sistr, bier, Pshitt ha c’hoazh evit bout kaset en dro d’ar “gonsigne”. Mod-se e veze implijet hag adimplijet ar boutailhoù. Lec’hioù konsigne a veze e pep lec’h, er stalioù bras evel er stalioù bihan... Met, buan awalc’h, dilezet oa bet an doare se d’ober war dro ugent vloaz zo evit lakaat e plas ar boutailhoù gwer, boutailhoù plastik, ha n’int ket konsignet anezhe met da lakaat er boubellenn ! Ha setu dour edan plastik, jug fruez ha sistr ivez ha, spontusoc’h c’hoazh, gwin edan plastik ! Gwin lakaet e “brik” hir karrez ! Ar lerc’h ar pesk karrez, ar gwin hir karrez ! Se zo traoù modern, me lâr deoc’h, naturel, n’on ket sur... Perak emañ bet dilezet ken buan ar “gonsigne” ? Ar stalioù konverz bras a veze ret dezhe gobriñ tud evit ober al labour se, ar pezh ne blijet ket dezhe moarvat. met e broioù all, evel Alamagn, Danemark, Suede, Holland, n’eo ket bet dilezet ar gonsigne betek bremañ.

450 vloaz araok ma vo brein un tamm plastik...
Muioc’h mui a blastik e vez lakaet er poubellennoù. Un nebeut ‘vez resiklet met pas razh. Nemet ugent dre gant ag ar blastik lakaet er boubellenn a vez resiklet hiriv an deiz. Ul lodenn ag ar peurest a vez losket, ar pezh a zo lous ha danjerus evit an natur hag evidomp ni. Ar plastik n’eo ket un dra naturel, ur bochad traoù chimik a zo e barzh. Ha ret eo gortoz 450 vloaz araok ma vo breiñ un tamm plastik en natur. 450 vloaz memestra...

Amañ e Breizh, an dour red a zo brudet evit bout saotret get pestisidoù, nitratoù ha c’hoazh. Hag evet vez dour en boutailhadoù plastik get ur bochad tud... Gwelloc’h eo an dour edan plastik, marteze met saotret vez an aer get ar plastik se hag ivez, get ar c’hirri samm a zeu ag an Alpoù, ar Pirenoù ha c’hoazh, da gas deomp ar boutailhadoù se ! Ha ne gomzan ket ag an gwall darvoudoù war an hent...

Dour edan plastik : 600 gwezh keroc'h !
Penaos en em dennan, neuze ? Konsignañ en dro ar boutailhoù da skouer. Goulenn get pennoù bras ar vro da reiñ deomp un dour red mat da evañ ar pezh a zo ret dezhe gober hervez al lezennoù... Gwir eo, an dour red a zo mat da evañ kazimant partout hervez ar sifroù ofisiel... Met chom a ra memestra e barzh roudoù traoù lous hag a c’hell bout danjerus evit hon yec’hed a hed an amzer. Ni hella evañ ur wezh an amzer an dour se, moarvat, met, d’am sonj, pas nemetan. Gwell eo tenniñ e zour a meur a vammen ! Bep bloaz e Frans e vez evet 130 litrad dour edan plastik get bep den ha dispignet vez 200 euro get ur familh pewar den. Ker ruz eo : an dour edan plastik a goust 600 gwezh muioc’h evit dour red !

Ur gevredigezh anvet “Agir pour l’environnement” d’eus savet kartennoù post da gas da bennoù bras Danone ha Nestlé evit lâr dezhe “Stop d’ar plastok”, “Stop le tout plastoc”. Kartennoù all a zo da gas d’ar vinistrez an ekologiezh, ha da vinistr ar budget rak e vez kaset bep bloaz getan an deklaration edan un tamm plastik : n’eo ket ur skouer vat memestra. Ma faota deoc’h gouiet muioc’h :

Agir pour l’environnement, 17 straed Pelleport Paris, 75020.

Ul lec’hienn internet zo : www.agirpourlenvironnement.org

“Stop d’ar plastok” neuze : gwir eo, ar plastik n’eo ket berped fantastik !

Christian Le Meut

14/12/2005

Miss Frans hag an Telethon

N’eus ket pell zo m’eus bevet un noziad spontus, me lâr deoc’h. Spontus abominapl. Get tud all e oan, ha c’hwi ouia penaos e kerzh an traoù pa vezer barzh ur strollad. C’hwi zo techet d’ober traoù n’och ket akourset d’ober... Ur sadorn da nozh oa; ur barrad avel ha glav a oa er maez; evet m’boa un tammig re, banneoù gwin ruz mat, ha setu, erruet an traoù mod-se... Hep kompreiñ... N’eo ket un torfet m’eus graet met memestra... Bon, anzav a ran tudoù : setu ar pezh m’eus graet... Ur sadorn da nozh m’eus sellet doc’h an tele ! Un noziad a bezh dirak ur post skinwell, ya !  Hag ouzhpenn, n’eo ket Arte meus sellet an nozh se, nag un abadenn interesus evel ma z’eus a wec’hoù war ar skinwell memestran... Nann... Gwasoc’h gwasan... TF1, m’eus sellet, ya ! Hag unan ag an abadennoù spontusan war TF1: Miss Frans, konkour Miss Frans.
Nag ur wezh !
Ha setu, merc’hed yaouank hanter noazh e tibuniñ dirazomp, pe e reskontiñ traoù sot da c’houlennoù sot savet get tud sot ar jury... Miss Breizh oa a Naoned. Kaer oa ar plac’h met skarzhet oa bet d’an taol kentañ. Ur miz Breizh a Naoned : setu un dra vat. Met echu eo: ar bloaz a zeu, hervez ar pezh m’eus lennet, ur miss vo dilennet get ar rannvro “Broioù al Liger”... C’hwi ouia mat : Naoned n’eo ket mui e Breizh goude mare ar Marechal Petain hag an dra se n’eo ket bet chanchet ar lerc’h...

Tud diseven ur sort !
Yann Ber Faukul, m’en digarezit, Yann-Ber Foucault, oa e mesk ar merc’hed, e veskiñ an anvioù pe e varbotal get ar familh De Fontenay. Barzh a familh-se e kaver ar mab hag ar vamm. Ha pegen diseven, direspet, int an daou lapous se ! Ar mab, da skouer, n’eus diskouezet ur plac’h hag a oa bet miss Frans dek vloaz zo, nemet dek vloaz. Hag hennezh da lâret : sellet doc’hti pegen kaer emañ c’hoazh ! Ya, ur plac’h a dregont pe zaou ugent vloaz a c’hell bout kaer c’hoazh... Ouion ket penaos lâr “goujaterie” e brezhoneg, met an dra se oa.
Hag ar vamm ! An Intron De Fontenay. E fin an abadenn he deus lâret  un dra a ziout an Telethon a oa skignet war Frans daou ar memes noziad : “Ar viopated bihan a vour dezhe miss Frans”; “Les petits myopathes aiment miss France”. Ur frasenn evel se ne dalv ket netra... Met hag en a vourr Miss Frans ha TFunan, ar viopated ? N’eo ket sur rak n’eo ket bet prometet argant ebet get an intron se d’an Telethon ha, gwasoc’h, bep bloaz vez lakaet konkour Miss Frans d’ar memes koulz an Telethon... Ha setu millionnoù a dud e sellet doc’h an abadenn-se e lec’h sellet doc’h an Telethon. Se zo ur gongurens da vat.

Pomperion brokus...
Sellet m’eus ivez un tammig d’an Telethon justawalc’h. Gwellet m’eus ar bomperion ag a Frans a bezh reiñ ur sammad argant d’an Telethon hag, ar o lerc’h, ur den a Frans 2 zo daet da zispleg un doare nevez da serriñ argant. Reve al lezennoù chadennoù tele publik n’o deus ket droad da droc’hiñ an abadennoù get bruderezh, da gustum. Kaset vez argant d’ar mediaioù publik dre ar redevans, ha nebeutoc’h a vruderezh, a vez lakaet warne.. Met un dra nevez zo bet graet evit an Téléthon 2005. Ur pennad bruderezh zo bet lakaet memestra get aotre ar CSA, Kuzul uhel an audiovisuel. Gwerzhet eo bet dre “enchères” ar pennad pub-se ha roet an argant d’an Telethon.  Pub oa, da lâret eo mesajoù evit hor lakaet da breniñ traoù zo, met bon, mod-se a zo bet dastumet ur bern argant evit ar re glañv.
Souezhus eo met tud a DFunan n’o deus ket sonjet gober kement-se  !  Ur bochad pub a zo bet bannet war TF1 d’an noziad se, ha pub paiet ker ! Met an argant zo chomet barzh sakodoù TFunan,  Endemol, an embregerezh a gas kenstrivadeg Miss Frans, intron De Fontenay hag he mab diseven... Ha setu, graet an taol... Ankouet an Telethon, dezhe ar biftons !  A wec’hoù ez eus diforioù bras etre ar chadennoù publik hag ar chadennoù privez, memestra. Hag ar galon, al largantez, an noziad se, oa war Frans 2.

D’ar Stad eo da baeañ ar glaskourion
Me, n’on ket ur fan bras d’an Telethon. D’am sonj emañ ret d’ar Stad paeañ ar skiantourion hag ar glaskourion, get an tailhoù paeet get razh an dud. Dijaploc’h, libroc’h int, mod-se da glask. An Telethon zo un dra ouzhpenn a lak ur bern tud, e pep lec’h, d’ober un dra bennak evit ar re all, ar pezh a gavan talvoudus...

Ouion ket mard a vourr ar vugale tapet get ar miopati, Miss Frans, evel ar pezh lâret get intron de Fontenay an noziad se. Met tud TFunan, Endemol, hag an intron de Fontenay, hag en o deus foutr doc’h ar re glañv ? Bep bloaz e vez lakaet gete konkour Miss Frans er memes koulz an Telethon ! N’o deus ket nemet un dra d’ober evit diskouez deomp int tud a galon : lakaat ar c’honkour se un dibenn sizhun all  ha nompass gober konkurrens d’an Telethon.  Met, d’am sonj, ni gortozay pell !
Christian Le Meut

05/12/2005

T'chat Wanadoo : "toute autre langue est bienvenue..."

Le règlement du tchat Wanadoo vient d'être modifié : conséquence des messages envoyés à cette société protestant contre l'ancienne formulation (le breton, l'alsacien et le provençal qualifiés de "patois") ? Voici l'extrait du nouveau règlement concernant le français, "langue officielle" du "tchat" et les "autres langues" acceptées dans le domaine "privé". Exit, le mot "patois". 

"De même, les lois françaises s’appliquent dans le t’Chat : chaque personne est responsable du pseudo t'Chat qu'il choisit et des discussions qu'elle entretient avec autrui en public ou en privé ou de toute autre activité sur les serveurs de t’Chat (connexion de robots ou clones). Toute personne envoyant un message vulgaire ou à caractère ouvertement pornographique sur un salon public se verra sanctionnée par une exclusion temporaire du service et risquera une suspension de son abonnement en fonctionde la gravité de ses propos.Tout appel à la haine raciale ou tout propos irrespectueux de la dignité humaine sont passibles de poursuites. Les insultes, propos calomnieux ou diffamatoires ne sont pas admis.
Le français compris par tous les francophones est la langue officielle des salons de discussion du t'Chat où tout le monde doit pouvoir se comprendre; les contractions de type lol, asv (etc...) sont tolérées car elles relèvent de l'art de clavarder. Toute autre langue est bienvenue dans les salons si le sujet du-dit salon s'y prête. En discussion privée, les deux contributeurs ont toute liberté de choix de la langue utilisée".

30/11/2005

Le chant du peuple au fond de la cour...

Il y avait, à l’entrée de la ferme, un fjord. oui, un fjord, c’est-à-dire une espèce de cheval, à peine plus grand qu’un poney... Il accueillait les visiteurs, mordillant légèrement leurs bras à la recherche de caresses.
Il y avait aussi un coq, une coq “marans”, c’est le nom de son espèce, mais qui justement, n’est pas marrant du tout : il agresse et blesse les poules. Sa maîtresse a voulu le rentrer dans sa cage mais le coq pas marrant du tout a fait de la résistance et est resté sur son toit... Il y avait aussi une quarantaine d’êtres humains réunis dans une salle de ferme d’un village de Brec’h, près d’Auray (Morbihan) pour écouter un spécialiste parler des chants bretons. Jorj Belz est le nom de ce spécialiste qui est arrivé avec une quantité d’enregistrements sur cassettes qu’il nous a fait écouter sur d’improbables magnétocassettes.

Cette soirée était organisée, fin octobre, dans le cadre des fêtes Douar Alre Gouil Bamdé, par l'association Sten Kidna-komzomp asampl. Jorj Belz, cheville ouvrière de Douar Alré (Terre alréenne), sillonne le Morbihan depuis des décennies, enregistrant les chanteurs et sonneurs. Organiste, et chanteur lui-même, dans le groupe Les Trouzerion, il analyse les évolutions, cherche les origines, traque les différentes interprétations, goûte les différents styles.

Le chant n’a pas de pays
Il nous a fait écouter des chants dans leurs différentes interprétations, (carnacoise, pontyvienne, séglienne, etc), pour conclure qu'il ne croit pas à la dimension de pays dans le domaine du chant comme il y en a pour la langue bretonne, les danses, les costumes... Jorj Belz croit plutôt au talent de chaque chanteur et chanteuse. La plupart des chants populaires bretons ont de multiples versions tant pour les paroles que les airs. Musiques et paroles circulent et évoluent au fil du temps. Le conférencier l'a démontré en faisant écouter différentes versions d’un chant connu, "Me zo ganet e kreiz ar mor" (“je suis né au milieu de la mer), poème écrit par Yann-Ber Kalloc'h, poète de l’île Groix, et mis en musique par Jef Le Penvern quelques décennies plus tard. L’enregistrement datait des années 50 et nous avons entendu une sorte de Castafiore d'origine bretonne, certes, mais ignorant la langue bretonne, et ça s'entendait un peu...

Kanomp Noël : différentes versions
L'introduction des instruments de musique comme l'accordéon, la guitare, le piano, a également eu une influence sur l'interprétation et sur les airs eux-mêmes qui, il n'y a pas si longtemps encore, se transmettaient uniquement de bouche à oreille. Il y avait aussi des feuilles volantes vendues avec les paroles et la musique, mais peu de gens savaient lire les notes, ni même les textes. Jorj Belz a cité le célèbre "Kanomp Noël" ("Chantons Noël") qui semble s'être figé aujourd’hui dans sa version écrite par le poète-paysan hennebontais Loeiz Herrieu, alors même que d'autres variantes étaient interprétées en pays d'Auray, variantes sur l'air et le rythme. Mon arrière-grand-père de Ploemel, Pierre Thomas, chantait Kanomp Noël plus vite que dans la version dominante aujourd’hui.

Kas a barzh ou an dro daou ha daou ?
Tel air venu de Paris au début du siècle dernier, a été repris à Carnac pour en faire un an dro - kas a barh sur lequel des paroles bretonnes ont été mises. Et ce que l'on prend parfois pour un patrimoine immémorial est en fait daté. Jorj Belz l’a très bien montré. Il a d’ailleurs indiqué que le nom de la danse bretonne “kas a barh” aurait été créé dans les années 60 : “Les anciens disaient “an dro daou ha daou” (an dro deux par deux). D’autres chants, pourtant écrits au début du XXe siècle, sont passés à la postérité jusqu’à en oublier le nom de leurs auteurs. Ce phénomène était courant et l’on a vu, il y a quelques années, un groupe appelé Manau mettre des paroles en français sur l’air de Tri martelod yaouank, paroles qui n’avaient rien à voir avec les paroles bretonnes... Quelques musiciens bretons ont eu l’air de grincer des dents alors même que leur propre répertoire est truffé de reprises de chansons traditionnelles...

Bec’h au Kan ar bobl
Le conférencier a souligné l’importance des paroles, écrites par des gens du peuple comme vous et moi. Il nous a fait écouter ce chanteur qui avait écrit en breton une chanson plutôt anticléricale sur les curés de sa commune. Ce chanteur participait à un concours Kan ar bobl et entama tranquillement son chant. Mais il vit que le technicien bénévole de service qui s’occupait du micro supportait de moins en moins sa diatribe anticléricale. Et le chanteur d’accélérer le chant; et le technicien bénévole de lui couper la chique au bout de quelques minutes ! Bec’h zo bet er C’Han ar Bobl. Ces chansons populaires du cru provoquaient parfois des tensions mais écrites et transmises depuis des siècles elles sont un patrimoine artistique et littéraire de première importance. Une forme de littérature orale.
Chants de tous pays... Tel autre air populaire présenté comme un air breton, est aussi connu dans d'autres régions qui le revendiquent également comme un air traditionnel de chez elles. L'érudition et les recherches de Jorj Belz aident à mieux comprendre ces phénomènes et à faire tomber quelques préjugés, voire quelques œillères.

La conférence, en français ponctué de breton, s'est terminée en chansons interprétées par le conférencier et par plusieurs autres membres de l'assistance, jusqu'à minuit passé. Le coq marans pas marrant n’a pas ouvert son bec de la soirée, quant au cheval fjord, il a exigé à la sortie son dû en caresses et en compliments... Lui aussi semblait avoir apprécié les chants populaires bretons.
Christian Le Meut

29/11/2005

Kan ar bobl e don ar c'hourt

Ur fjord oa e porzh an dachenn : ur fjord, da lâret eo ur sort jao bihan, ur poney bras ha graet vez graet “fjord” ag ar sort ronsed se. Hennezh a doste d’an dud hag a binse o divrec’h evit bout moumounet gete...
Ur “marans” oa ivez en dachenn-se. Ur c’hog “marans” a vez graet ag ar sort kog se met n’eo ket “marrant” anezhan tamm ebet, na fentus, na farsus : fardeiñ a ra ar ar yer, hag int da vout gloazet getan. E vestrez a faote dezhi her lakaat en e doull, met ne oa ket posupl. Ar c’hog zo chomet war an doenn e pad an noz...

Broioù ebet evit ar c’han
Bez oa ivez daou ugent den daet d’ar ferm se, e parrez Brec’h, da selaou prezegenn Jorj Belz a ziout ar sonennoù poblek a Vreizh... Savet oa bet an abadenn se e pad gouélioù bras “Douar Alre”, e fin mis Gouel Mikael, get ar gevredigezh Sten Kidna-komzomp asampl. Abaoe pell Jorj Belz a zastum sonnenoù kanet er vro-mañ. Sonour eo, ha kanour ivez er strollad An trouzerion. Deuet oa get ur yoc’h kasedigoù a bep sort. Ha setu penaos hon eus selaouet sonnenoù ag ar vro kanet  get tud dishenvel hag e doareioù dishenvel. Hervez Jorj Belz n’eus ket a vroioù evit ar sonennoù, evel ma z’eus evit an dans, ar yezh pe ar gwiskamentoù... Nann, n’eus ket broioù ebet, pep hini a gane, hag a gan, reve e c’hoant, e spered hag e vouezh... Ur sonnen a c’hell bout sonet ha kanet founapl, buan, pe  difonnoc’h. Klevet hon eus ur sonnen vrudet “Me zo ganet e kreiz ar mor”, kanet d’an doare opera get ur sort Kastafiore a Vreizh, met ne ouie ket komz brezhoneg anezhi ha distaget oa hor yezh a dreuz geti memestra.

Gwezhall e veze desket ar sonnenoù e selaou hag e kanal. Gwerzhet veze folennoù lec’h ma veze embannet ar c’homzioù hag an ton, met tud ar bobl ne ouie lenn ar sonerezeh (nag an testennoù ivez alies bras). Komzioù ha tonioù a valee mod-se hag a chanche hervez al lec’hioù hag ar prantadoù. Lakaet veze ivez tonioù dishenvel war ar memes komzoù; pe chanchet veze an destenn, ha c’hoazh. A gaos d’an dra se e kavomp doareieù dishenvel da gan ha da son ar memes sonnen hiriv an deiz c’hoazh. Memestra e eo  galleg get sonenoù poblek. Met chanchet eo bet an dra se hiziv an deiz a gaos d’ar binvigoù sonerezh ha d’ar magnetofone.

Penaos kaniñ “Kanomp Noël” ?
Ar c’hantik brav  Kanomp Noël a oa bet embannet get Loeiz herrieu, barzh ha labourer douar en Hen Bont. Hag e zoare zo daet da vout kazimant an doare nemeti da gan ar c’hantik se hiriv an deiz, tra ma z’eus doareieù all, founaploc’h lakoomp, evel ar pezh a veze graet get tad ma zad kozh, Pierre Thomas, e Plenuer. Roet oa bet skouerioù all get Jorj Belz : un ton daet a Baris kant vloaz zo ha klevet e Karnag, oa daet da vout  ur “c’has a barzh” get komzoù e brezhoneg ! Hervez Jorj Belz e veze lâret get ar re gozh “an dro daou ha daou” ha pas “kas a barzh” : ar feson se da gomz zo bet savet er bleadeù tri ugent hervez ar prezegenour...

Manau hag an tri martelod
Dek vloaz zo ur strollad a Baris, anvet Manau ’doa lakaet komzoù galleg war ar sonnen “Tri martelod yaouank”, komzioù pell ag ar pezh lâret e brezhoneg. Berzh oa bet gete, millionoù a bladennoù gwerzhet... Sonerion a Vreizh oa, o doa en em savet a enep d’an dra se, met graet vez gete d’ar memes mod, benn ar fin. Tonioù ha komzioù hengounel, poblek, a vez sonnet ha chanchet mod se a hed an amzer abaoe kantvedoù ha kantvedoù...

Ar sonnenoù n’int ket graet nemet evit dañsal : ar c’homzoù zo talvoudus, pouezus bras ivez ! Selaouet hon eus un den a gane e pad ar C’han ar Bobl, pell zo. Hennezh doa savet ur sonnen a enep beleion e barrez... Kroget en doa da ganiñ, trankil ha sioul, met ar paotr a rahe ar dro ar mikro ne oa ket evit klevout ar pezh a lâre ar c’hanour. Setu hennezh da vont fonnaploc’h tamm ha tamm, ha da vout troc’het get an teknikour kounaret ! Bec’h zo e Bro ar C’han ar bobl a wezhoù. Skrivet vez mod-se sonennoù get tud ar bopl abaoe pell zo. Ar sonnenoù se zo ur sort “lennegezh dre gomz” kaer ha talvoudus tre evit hor yezh hag evit kompreiñ hon istoer, taol spered ha buhez hor gourdadeù. N’int ket da vout dispriziet evel ma veze graet gwezhall...

Bourrapl oa bet an nozh se : ar c’hog “marans” zo chomet trankil ha didrouz. Gwell a se. E fin an abadenn, ar fjord n’doa tostaet c’hoazh d’an dud a oa e vont kuit evit bout moumounet en dro.

Christian Le Meut

27/11/2005

Dour dour, an amzer !

Tommoc’h tomm eo an amzer. Un derez tommoc’h abaoe kant vloaz e Frans, ha muioc’h evit ar c’hant vloaz ma za : war dro tri derez ouzhpenn... Er menezhioù bras, evel en Alpoù; en Artik hag en Antartik, ar skorn e teuz evit dont da vout dour dous... Hag an dour dous se en em geja get an dour sal e morioù bras... A gaos d’an dra se ur risk a bouez zo evidomp-ni, en Europa kornog. Ar Gulf Stream, ar ster tomm a zo en Atlantel hanternoz, a c’hell bout arrestet, arsavet get an dour dous se, ar pezh ne vehe ket mat evidomp-ni. Tomm awalc’h eo an amzer amañ, e Breizh hag en Europa kornog, a gres d’ar Gulf Stream. Ma vehe gwanoc’h hennezh e chanchehe ivez an amzer amañ un tammig evel an amzer a zo e Bro gKebek : gouiañv hir ha yen spontus, hañv berr ha pounner, pouk spontus... Kreskiñ a ra ivez live ar mor, ar pezh a zo arvarus bras evit an dud a zo e chom war an aod hag en inizi.

Dour ag an Antartik
Un arzour ag ar Stadoù Unanet, Wayne Hill, a faote dezhan diskouez d’an dud pegen danjerus eo chanchamentoù an amzer. Lakaet en doa dour ag an Antartik, sanset, barzh ur voutailh blastik ha skrivet en doa warni : “Arm a c’hell distruj kalz”, “arme de destruction massive” e galleg. Hag ar voutailhad-se oa bet lakaet war un daol vihan e mezk oberennoù arz all, livadurioù ha kizelladurioù. Ya, kar hervez Wayne Hill, ar voutailhad dour-se oa un oberenn arzh hag a dalve tri ugent mill euro memestra ! N’ouion ket mard eo brudet an den-se, met bon, ker oa un tamm evit ur voutailhad dour ag an Antartik ! Arzourion zo en em gava memestra !

Met bremañ, ne dalv ket mui netra an oberenn arzh peogwir emañ bet laeret se an hañv paseet. Lakaet oa bet an “oberenn” se e mesk oberennoù arz all a vremañ staliet e Devon, e Bro Saoz. Ha setu kemeret ar voutailhad ha, moarvat, lonket an oberenn arz ! Aet eo kuit an torfetour hep goulenn e begement... Ha, marteze, hep gouiet pegement a dalve ar pezh lonket getan ! Ha mat eo da evañ, dour ag an Antartik ? N’ouion ket, met mechal a ouiet pegement a dalvehe un titich, ur banne pisejenn, daet ag an Antartik ha lakaet en ur voutailhad plastik, Hervez Wayne Hill...
Christian Le Meut

23/11/2005

Wanadoo ne veut pas trop de "patois" sur son T'chat...

Extrait du règlement intérieur du t'chat wanadoo :

"Un salon de t'Chat est peuplé de pseudos connectés qui sont autant de personnes et il est demandé de respecter autrui en appliquant du mieux possible les règles édictées dans ce document. Ecrire n'importe quoi est considéré comme polluant. Si vous souhaitez discuter d’un sujet précis sur un sujet épineux, ouvrez un salon privé et invitez les pseudos que cela intéresse ; mais en aucun cas vous avez le droit de monopoliser un salon public pour une discussion à deux ou en petit comité.
De même, les lois françaises s’appliquent dans le t’Chat : chaque personne est responsable du pseudo t'Chat qu'il choisit et des discussions qu'elle entretient avec autrui en public ou en privé ou de toute autre activité sur les serveurs de t’Chat (connexion de robots ou clones). Toute personne envoyant un message vulgaire ou à caractère ouvertement pornographique sur un salon public se verra sanctionnée par une exclusion temporaire du service et risquera une suspension de sonabonnement en fonctionde la gravité de ses propos.Tout appel à la haine raciale ou tout propos irrespectueux de la dignité humaine sont passibles de poursuites. Les insultes, propos calomnieux ou diffamatoires ne sont pas admis.
Les conversations dans les différents patois (alsacien, breton, provençal…) sont admises dans les salons géographiques adéquats et laissées à l'appréciation des @: il ne faut pas que ce parler noie le salon au détriment de la langue comprise des francophones: le français classique."

aller voir :
http://www.wanadoo.fr/bin/frame2.cgi?u=http%3A//tchat.wanadoo.fr/page.php%3Fpage%3Dus_et_coutumes