Ok

En poursuivant votre navigation sur ce site, vous acceptez l'utilisation de cookies. Ces derniers assurent le bon fonctionnement de nos services. En savoir plus.

16/11/2007

Kelaouenn : Al Lanv

e2f80b873d28a32e2868625f4b9631d1.jpg Al Lañv a zo ur gelaouenn drimiziek e brezhoneg penn da benn; barzh an niverenn diwezhañ (113/miz Gouhere 2007 - 8 €) e kaver pennadoù skrid interesus, deverrus a wezhoù ivez evel ur veaj en inizi Asorez get Paol ar Meur. Istor Breizh, mojennoù kozh (keleier Kembre, divizoù Skol-veur ar Yaouankiz Breizh, pennad kaoz get Yann Bijer a-fed e levr nevez... Dañvez 'zo da lenn a zo barzh ar gazetenn-se.

Al Lanv, 14 straed Louzaouenn-an-hañv/rue du Muguet 22300 Lannuon. Pellgomz : 02.96.48.03.00. 

03/11/2007

BD/BT : An Neñva 2/Emgann e skeud al loargann

c2d45ab57b8642ef914867149b141eef.jpgSetu daet er maez eil lodenn ar manga kentañ troet e brezhoneg, skrivet ha skeudennaouet get Wee Tian Beng, un den ganet e Singapour. Al lodenn gentañ oa bet embannet ar bloaz paseet*. Heuliañ a reomp c'hoazh troioù kaer Wang Chang, Xing Ling ha Xue Wu; unan nevez a zo degouezhet barzh ar strollad, Wei Qi, c'hoarier go ha mignon bras Wang Chang... O avanturioù a zo bet lakaet 2.000 bloaz zo. Tudennoù dedennus int, fentus a wezhoù, tud onest a zifenn ar re baour... Hag un tañva a sevenadur Bro Sina a vez roet deomp get al levr-se (istoer, prederouriezh).

Met, en anzav a ran, erru on skuizh memestra get an istor : emgannoù a-bep sort, euzhviled viloc'h vilan, ha kreñvoc'h krenvan oc'hpenn (met perak int ken vil ha drouk ? N'ouion ket). Gouiet a ran (evel evit al levr "Mat an traoù ?") : levrioù sort-se ne vez ket embannet evit traoù kozh eveldin-me, met evit ar grennarded ha, d'am sonj, bourriñ a ra al levr-se dezhe (kentoc'h d'ar baotred evit d'ar merc'hed, marteze). Ha me, moarvat, e kendalc'hiñ da lenn an avanturioù-se memestra.

 - An Neñva/Emgann e skeud al loargann 2. Wee Tian Beng, troet (brav) e brezhoneg get Kristin David, Katell Leon, Visant Roue); embannadurioù An Amzer/Editions du temps.9,90€

En français : Voici éditée la deuxième partie du premier manga traduit en breton, écrit et dessiné par Wee Tian Beng, un auteur né à Singapour. Les personnages (situés 2.000 ans avant Jésus-Christ en Chine) sont intéressants à suivre mais, je dois l'avouer, les combats incessants, les monstres de plus en plus vils et méchants, finissent par me fatiguer. Pourtant, à travers les personnages et les quelques pages d'explications en fin de volume, le lecteur goûte un peu de la culture chinoise (histoire et philosophie). C'est déjà un argument suffisant pour continuer à lire ces aventures qui existent également en français sous le titre... "The Célestial Zone/Bataille au clair de la lune" 2... Editions du Temps. 6,90€

Christian Le Meut 

*Liamm get ar pennad a zivout al lodenn gentañ/Lien avec l'article sur le premier tome :

http://rezore.blogspirit.com/archive/2006/10/29/ar-manga-...

02/11/2007

Levr : Mat an traoù ?

444ad49c39d81ebfabf2c8186c8bff69.jpg"Mat an traoù ?" a zo titl ur romant berr (pe un danevell hir) skrivet get Caryl Lewis ha troet ag ar c'hembraeg e brezhoneg get Padrig an Habask ar bloaz-mañ. Ul labour a-feson a zo bet graet getan. Klasket 'vez, get tier embann zo, lakaat war ar marc'had traoù da vout lennet get ar re yaouank, get ar grennarded. Ur sonj vat eo.

Met, evit lâr ar wirionez, n'on ket bet intereset bras get istorioù Katrin, ur verc'h yaouank a zo e chom barzh Bro Gembre. He zad a zo aet kuit hag he mamm a zalc'h an ti-feurm he unan get ar mab, Gareth. Bez zo ivez ur vamm gozh, ur vignonnez, Mer, ur mignon, Rhods, Smsoù ha pellgomzerioù hezoug ur bochad. Ha geo, un dra a zo souezhus : ur chapelig tost d'an ti-feurm a zo da werzhiñ. Lakaet e vez chapelioù da vout gwerzhet e Bro Gembre ? War e seblant, ar pezh a vehe souezhus dre-mañ. Get ma plijo al levr-se d'ar grennarded; me, gwir eo, n'on ket mui krennard abaoe pell... Krouadur, c'hoazh un nebeut, ne lâran ket ?

Mat an traoù ? Embannadurioù Al Lanv (Kemper), 78 pajenn, 7€.

 

En français : petite note sur un court roman paru en breton (traduit du gallois) à destination du public bretonnant adolescent. C'est une bonne idée, de leur donner à lire, mais les tribulations de cette adolescente ne m'ont guère passionné. Il est vrai que je ne suis plus adolescent depuis longtemps... 

Christian Le Meut 

16/10/2007

Livre : "J'arrive où je suis étranger" de Jacques Sémelin

36a5ad0d86fbb31f846c643a7aad1ac5.jpgVoir : c'est une chose habituelle pour la plus grande partie d'entre nous. Nous voyons, nous regardons les autres, la personne que nous aimons, les arbres, le ciel, la mer, la terre, la lune... Nous lisons, nous écrivons, nous courons, sans penser plus loin. C'est notre vie quotidienne.

Jacques Sémelin faisait aussi toutes ces choses-là quand il était enfant et adolescent. Un jour, au lycée, une infirmière lui demanda : "Est-ce que l'on vous a dit que vous deviendrez aveugle un jour ?"... Rétinopathie, c'est le nom de la maladie. Jacques ne le savait pas mais fit semblant... A l'âge de 16 ans, il avait déjà du mal à jouer au handball, il ne voyait pas la balle qui était trop petite; au football, Jacques était bon, mais plutôt du côté droit, du côté gauche il ne voyait plus très bien déjà.

Jacques Sémelin ne dit rien à ses parents. La première fois qu'il eut un rendez-vous avec une jeune fille ce fut de nuit, dans un terrain de camping... Il ne parvint pas à retrouver la tente de sa copine parmi les autres, à cause de la nuit noire. Dur dur...

Comment se marier en disant à sa femme : "Un jour, je ne sais pas quand, je deviendrai aveugle, pour de bon et pour toujours" ? Comment être père quand on ne peut pas lire d'histoires à ses enfants ? Comment être historien, et chercheur au CNRS, si vous ne pouvez lire vous-même ? Comment aller étudier aux Etats-Unis ? Comment écrire et éditer des livres ? 

Jacques Sémelin est devenu aveugle au milieu des années 80. Malgré sa maladie, malgré les difficultés, il est devenu mari, père, historien, chercheur aux Etats-Unis puis ensuite au CNRS, professeur, etc. Il explique le comment et le pourquoi dans ce livre émouvant. Comment, avec amour, volonté, foi, intelligence et... l'aide des autres, vous pouvez avancer plutôt que tomber.

Christian Le Meut 

Le titre du livre est tiré d'un poème de Louis Aragon :

"Rien n'est précaire comme vivre
rien comme être n'est passager
c'est comme fondre pour le givre
et pour le vent être léger
j'arrive où je suis étranger"


J'arrive où je suis étranger, Jacques Sémelin, Ed. du Seuil, 19,80 €.

Levr : "J'arrive où je suis étranger" get Jacques Sémelin

548db92cb84ca155a7e2faeab69583d8.jpgGwelout : un dra boutin eo evit al lodenn vrasan ac'hanomp. Ni wel. Ni sell doc'h ar re all, doc'h an den a garomp, doc'h ar gwez, an oabl, ar mor, an douar, an heol, al loar... Ni lenn, ni skriv, ni red, hep sonjal pelloc'h. Akourset omp, hor vuhez pemdeziek eo.

Jacques Sémelin a rae razh an traoù-se pand a oa eñv krouadur ha krennard. Un deiz, el lise, ur glañdiourez doa goulennet getan : "Ha lâret eo bet deoc'h penaos e teuec'h da vout dall un deiz bennak ?"... Rétinopathie, setu anv ar c'hleñved. Jacques ne ouie ket met graet en doa van... D'an oad a c'hwec'hzek vloaz, en doa poan dija e c'hoari handball, ne wele ket ar volotenn hag a oa re vihan; er fobal, Jacques a oa ur c'hoariour a feson, met kentoc'h d'an tu dezhoù, d'an tu kleiz ne wele ket mat.

Jacques Sémelin n'doa lâret netra d'e dud. Ar wezh kentañ en doa bet un emgav get ur verc'h yaouank, a oa da noz, barzh un dachenn kamping... N'en doa ket kavet en dro deltenn e zousig e-touez ar re all a gaoz d'an noz teñvel. Diaes !

Penaos en em zimeziñ e lâret d'e wreg : "Un deiz bennak, n'ouion ket pegoulz, e teuin da vout dall, da vat hag a viskoazh" ? Penaos bout tad ma n'hellit ket lenn istorioù d'o bugale ? Penaos bout istouror, ha klaskour barzh ar CNRS, ma n'hellit ket lenn ho-unan ? Penaos monet da studiañ er Stadoù-Unanet ? Penaos skriv hag embann levrioù ?

Jacques Sémelin zo daet da vout dall e kreiz ar bleadoù pevar ugent. Daoust d'e gleñved, daoust d'an diaesamentoù, daet eo da vout gwaz, tad, istorour, klaskour er Stadoù Unanet hag ar lerc'h er CNRS, kelennour, ha c'hoazh. Displegiñ a ra ar penaos hag ar perak barzh al levr fromus-se. Penaos, get karantez, youl, feiz, spered ha... sikour ar re all, e c'hellit mont araok ha nompas kouezhel.

Christian Le Meut 

An titl a zo tennet ag ur barzhonneg skrivet get Louis Aragon :

"Rien n'est précaire comme vivre
rien comme être n'est passager
c'est comme fondre pour le givre
et pour le vent être léger
j'arrive où je suis étranger"

J'arrive où je suis étranger, Jacques Sémelin, Ed. du Seuil, 19,80 €.

09/10/2007

Lenn ? Ur blijadur/Lire ? Un plaisir !/ Ur "mizvezh" pe ur spurmant ?*

b175d07c80eacf538c6d0a2768825196.jpg"Lenn ? Ur blijadur !" a lâr ar skritell-se. Evel bep bloaz e vez embannet skritelloù get ar "Centre régional du livre (CRL)" evit brudiñ al lenn e-pad "Mizvezh al levrioù e brezhonek". Met, estroc'h evit ar skritelloù-se a vez lakaet e stalioù-levrioù zo,  ne vez ket gwelet kalz a dra all... Ha m'eus gwelet netra war lec'hienn internet ar CRL evit goueit pelloc'h. Met a-du on get ar slogan : lenn a zo ur blijadur vras, a gav din, e brezhoneg hag e galleg.

"Lire ? Un plaisir !" dit cette affiche. Comme chaque année, des affiches sont éditées par le Centre régional du livre (CRL) pour promouvoir la lecture pendant "Le mois du livre en breton". Mais, si ce n'est ces affiches que l'on voit dans les certaines librairies, il ne se passe pas grand-chose d'autre... Et je n'ai rien vu sur le site internet du CRL pour en savoir plus. Mais je suis d'accord avec le slogan : lire est un plaisir pour moi, en breton et en français.

 http://www.crl-bretagne.fr/index.php

* "Ur mizvezh pe ur spurmant ? Un mois ou un fantôme ?"

01/09/2007

An Alré/Auray : An Dasson nevez/Un nouvel An Dasson

e73dbf4dda093236085bd2df3b0e97ca.jpgAn Dasson n°65 a zo deuet er maez : beajomp !
An Dasson n°65 a zo deuet er maez get pennadoù skrid divyezhek (brezhoneg ha galleg) : ur pennad bras war bokedoù ar vro a zo e kreiz ar gelaouenn (ar patoù-yar, ar pour-brann, al lann, ar brulu...), skrivet get Patrick Dréan ha get skeudennoù brav tennet get Jo Morvant. Patrick Dréan en deus skrivet un destenn all a ziàr-benn Reinhold Meissner, ur paotr brudet e mesk ar re a vourr krapiñ àr ar menezioù, en Alpoù pe en Himalaya ! Drian Bernier a zispleg e veaj er Groenland (fotoioù brav a zo kinniget getan ivez) ha Daniel Carré a ginnig lodenn diwezhan e droioù kaer e Paris. Pennadoù all a zo a ziàr-benn skol Intron Varia ar Bleuñv e Lokoal Mendon hag a zivout ar brezhoneg ("Perak e vehe ur yezh all geneoc'h ?" get Christian Le Meut).

Ar gelaouenn sevenadurel divyezhek An Dasson a vez embannet peder gwezh bep bloaz get Kerlenn Sten Kidna-Komzomp asampl, 8 straed Joseph Rollo, 56400 an Alre. N°65, 4 € (6 € dre lizher). Pellgomz. 02.97. 29.16.58.

An Dasson n° 65 est paru : Voyageons !
Le numéro 65  de la revue An Dasson est sorti avec une série d'articles bilingues, en breton et en français : Patrick Dréan présente des fleurs de Bretagne avec de superbes photos prises par Jo Morvant (les boutons d'or, les jacinthes des bois, les ajoncs, les digitales...); il a également écrit un article sur le célèbre alpiniste Reinhold Meissner. Drian Bernier raconte son voyage au Groenland tandis que Daniel Carré présente la dernière partie de ses aventures à Paris. Deux autres articles nous ramènent en pays breton avec une réflexion sur la langue bretonne par Christian Le Meut et une présentation de l'école bilingue Nôtre-Dame des Fleurs de Locoal Mendon.

La revue bilingue an Dasson est éditée quatre fois par an par le Cercle Sten Kidna-Komzomp asampl ("parlons ensemble") d'Auray, 8 rue Joseph Rollo, 56400 Auray. L'exemplaire : 4 € (6 € par la poste). Tél. : 02.97.29.16.58.

18/08/2007

Brud Nevez 263 : "Ar wech kenta"

30c2ed11448df27daf54abb60f3061c8.jpgBourrapl bras e kavan niverenn diwezhan Brud nevez (n°263 - mizioù Mae ha Even met embannet e miz Gouere). Ar "wech kenta" eo tem an teuliad a grog ar gelaouenn. Pennadoù berr ha danevelloù hiroc'h a zo bet dibabet get Brud Nevez, fentus awalc'h evit lod anezhe ("An deiz ma tiwiskis Barba" da skouer, skrivet get Henri Dorsel...); fromus ivez, evel "Ar wech kenta ma oa en em gavet get ma zad" skrivet get Yann Bijer (soudard, e dad oa bet tapet get an Alamaned er bloaz 1940 ha distroet e Breizh e fin ar brezel)... Bez zo testennoù souezhus ivez, e keñver an doare da skriv evel barzhoneg brav Frank Bodenes "Pont an êled diaskell". 

Kavout a ran plijus ivez mont da neuial get ur maskl hag un tuba, evel ar pezh a zispleg Charlez An Dreo. N'eus ket dober a vont pell evit gwelout "Ar mor o veva" (titl e pennad skrid). N'eus ket pell zo m'eus gwelet evel-se ul loen souezhus,ul "limace des mers" ("melc'hwed mor" e brezhoneg ??). Daou vetrad a zonder er mor, tost d'an draezhenn, e groc'henn du e tansal barzh ar mor; hag al loen a oa e tebriñ bezhin glas, sioul. Me oa chomet da selet doc'htan (pe doc'hti ?) ur vunutenn, pe div... Ur bochad tud a oa e-tal deomp, e neuial, e huchal, e ober bourrapl barzh ar mor met ur bed all a oa, didrous, just dindannomp. An deiz-se m'boa gwelet ivez ur pesk bras awalc'h, ur gwrac'h ("vieille" e galleg) hag a oa e selet doc'hin trankil ivez (ar pezh a zo komprenabl, ul loen iskiz on-me ivez).

Pennadoù all a zo barzh Brud Nevez war lerc'h an teuliad : an atersadenn interesus get an istorour Alain Croix a-fed Kastell an duked e Naoned, hag a zispleg labour an istorourion e-pad c'hwec'h vloaz evit reneveziñ Kastell an duked a Vreizh e Naoned. Jeffrey Shaw a genderc'hel da ziskouezh buhez al laboused er C'hanada; Maiwenn Morvan a ra a memestra tra met evit buhez an dud e Thailand... Hag un atersadenn gentelius all a zo get Loeiz Ropars a zivout "Hanter-kant vloaz Kan ha diskan". 

Brud Nevez, 10 ru Kemper, 29200 Brest; pellgomz : 02.98.02.68.17.N° 263. 7 euro.

En français : présentation du dernier numéro de la revue en langue bretonne "Brud nevez" (tous les deux mois) dont le thème est "La première fois". Une sélection d'articles courts et de nouvelles plus longues sur des "premières fois", drôles parfois, émouvantes aussi comme la première fois que Yann Bijer, enfant, a rencontré son père, prisonnier en Allemagne, à la fin de la guerre. Deux interviews intéressantes également, celle de l'historien Alain Croix sur le travail effectué pendant six ans pour la rénovation du château des ducs de Bretagne à Nantes, et celle de Loeiz Ropars sur "50 ans de kan ha diskan".

www.emgleobreiz.com

11/08/2007

Levr : Dre ar prenest

medium_drearprenest170.jpg Setu ul levr nevez embannet  (13 €, embannadurioù Al Liamm, 2006, 165 pajenn) : unnek danevell skrivet get Goulc'han Kervella, skrivagner hag aktour brudet (Strollad ar Vro Bagan). Istorioù karantez, istorioù kriz, fentus, fromus, tost d'hor vuhez pemdeziek ivez... Bourrapl bras da lenn ha skrivet a-feson, met n'eo ket evit ar re a grog get ar brezhoneg, d'am sonj.

"Dre ar prenest" (éditions Al Liamm) : 11 nouvelles en breton écrites par Goulc'han Kervella. Des histoires d'amour, d'humour, de cruauté, proches de notre vie quotidienne... Très agréable mais à conseiller aux personnes qui lisent déjà bien le breton.

10/08/2007

Ul levr da lenn : Marv eo Fañch

medium_marveofanch142.jpg Goude Interamant Ton Zidor, embannet e 2002, setu levr nevez Fañch Jestin, get "danevelloù, istorioù berr ha mojennoù". Ha marv eo Fañch da vat ? Ya, hervez Loeiz, ar boser met ivez "brasan marc'h gevier a vez kavet er vro". Met pas, e gwirionez,  ha Loeiz a dapo e begement get Fañch, ur sort, met d'un doare fentus bras. Ha fent 'zo barzh al levr sakod-se (118 pajenn). Fent ha tenerded. Ter lodenn a zo : al lodenn gentañ get danevelloù berr (tro dro pemp pajenn pep hini); an eil lodenn get istorioù loened, fabulennoù mod La Fontaine get ur sort "morale" e fin an istor. An drivet lodenn a denn doc'h un danevell brudet e galleg, Matin brun.... Ha penaos a za ur vro da vout un diktatur ?... Nehansus awalc'h, an istor-se, evel rezon. Setu ul levrig dispar, a gav din.

Marv eo Fañch, 8 €, a zo bet embannet get Skol Vreizh (kavet vez er stal-levrioù). 

Marv eo Fañch est un livre de nouvelles et fables plein d'humour, mais aussi de tendresse, écrit en breton par un journaliste à la retraite, Fañch Jestin. 

30/07/2007

Levr : Breiz a-gleiz

medium_gourmelin180.jpgBreiz a-gleiz ! Ya, gwir eo, Breizh a zo chomet a-gleiz  :  52,68 % ag ar Vretoned (pemp departamant) o deus votet evit Ségolène Royal ! Met an titl-se a zo titl ul levr bet embannet get Emgleo Breiz (hep "h" evel ma vez graet get doare skrivañ an ti embann Emgleo Breiz) e miz Kalan-gouiañv 2006 (miz Du).

Herri Gourmelen, ezel ag an UDB abaoe daou ugent vloaz, en em ginnig barzh al levr bihan-se (stumm sakod) : e yaouankiz; perak en deus kemeret pezh en UDB er bleadeù 60; perak emañ aet kuit er bleadeù 70 araok donet en dro. N'eo ket dister dañvez ul levr evel-se evit goueit gwellloc'h piv eo Herri Gourmelen : paotr ag Argol, bet er JEB (Jeunesse étudiante bretonne),  barzh Ar Falz hag ar CFDT ivez. Buhez ur stourmer eo, ur sitoian a laboura ar an dachenn politikel, met ivez sevenadurel ha sokial.

Herri Gourmelen a zispleg e sonjoù : "Er mare-mañ, er bed modern, eo red samma, adisioni, ha n'eo ket tenna. E-keñver idantelez, me zo Breizad, Gall, European. Perag e vefe red din krenna war unan ? Piou e-neus droed da lemel diganin lod euz ar pez on ? Me, n'am-eus c'hoant d'ober. Eüruz on o lenn galleg, plijoud a ra din ar sevenadur galleg, al lennegez alamaneg : kelenn alamaneg am-eus greet e-pad ma buhez la bour. Ha plijoud a ra din ar brezoneg. Saozneg a garfen lenn muioh. 

Er bed modern e-neus pep hini meur a idantelezh".

Setu ar pezh a lâr Herri Gourmelen barzh ul levr a chom, memestra, re verr. 70 pajenn n'eo ket kalz hag, a-wezhoù un nebeut displegadurioù a vank. Ker eo ivez : 10 €, da lâret eo un euro bep seizh pajenn. Ur sonj vat eo embann levrioù evel-se : unan all skrivet get Yann-Ber Thomin (PS) zo daet er maez dija; unan all skrivet get Ambroise Guellec (UMP) a vo embannet. Met bon, marc'hadmatoc'h, ne vehe ket bet falloc'h !

Christian Le Meut

Emgleo Breiz, 10 ru Kemper, 29200 Brest.

emgleo.breiz@wanadoo.fr

E galleg/en français : présentation d'un livre en breton ("Bretagne à gauche") d'Henri Gourmelen, membre de l'Union démocratique bretonne, parti de gauche favorable à  l'autonomie de la Bretagne et à la décentralisation (mais pas de l'indépendance, ce qu'il explique dans ce livre). L'UDB s'est alliée aux Verts lors des dernières élections régionales, puis à l'ensemble de la gauche au second tour et a actuellement trois élus dans la majorité du Conseil régional. Dans ce petit livre de 70 pages, H. Gourmelen explique son parcours jusqu'à aujourd'hui. C'est intéressant, mais un peu cher (10 euros pour  70 pages !). Un nouvel ouvrage vient de sortir dans la même collection signé Jean-Pierre Thomin (PS, maire de Landerneau, conseiller régional chargé de la langue bretonne). Un autre va paraître écrit par Ambroise Guellec, UMP, ancien ministre et député européen. 

29/07/2007

Livre : "Choix de surnoms bretons du Pays vannetais"

a0f8d41d043f9955ad04d994486f83c3.jpgDans la Bretagne d’il y a quelques décennies seulement, le surnom était tout un art. Un art qui se perd un peu aujourd’hui, dans la Bretagne des villes. Cette pratique était tellement courante dans les milieux populaires que les noms officiels de certaines familles ou personnes étaient beaucoup moins utilisés que leurs surnoms (“lesanv” ou “moranv” en breton vannetais).

Vers 1980 Mikael Madeg, titulaire de deux doctorats d’études celtiques, a collecté plus de 3.000 surnoms dans la Pays vannetais bretonnant, soit dans la moitié ouest du Morbihan, de Gourin à Surzur, de Kergrist à Locmiquélic... 300 de ces surnoms sont présentés dans un livre intitulé “Choix de surnoms bretons du pays vannetais”. Il s’agit d’une réédition, d’allure modeste, mais agrémentée de dessins de Reun An Honseg.
Chaque surnom est expliqué en français, et cette explication renvoie aux us et coutumes de la société rurale. Les surnoms étaient rarement élogieux, souvent moqueurs, voire plus. Ainsi en était-il de Pierre “douroù”, soit littéralement “Pierre les eaux”, surnom collecté du côté de Kergrist.

Selon Mikael Madeg ce paysan n’était pas réputé pour sa sobriété, ce qui eut été une qualité, non, il s’agissait d’autre chose. Les travaux des champs demandaient beaucoup de personnels avant la mécanisation. Et les voisins allaient travailler les uns chez les autres. Mais il fallait nourrir toute cette main d’oeuvre, et l’arroser aussi, avec forces barriques de cidre. Afin de limiter les frais, Pierre coupait son cidre d’eau, ce dont les voisins se rendirent compte, évidemment. Et, je cite l’auteur, “ce comportement moralement inacceptable lui avait valu la seule sanction possible : un surnom. Car nul ne pouvait se passer du voisin, si avare soit-il”...

Ce livre est ainsi parsemé d’anecdotes humoristiques, voire sociologiques sur les us et coutumes de l’époque. Certains surnoms sont même entrés dans la toponymie officielle comme “Fine Skarzh ar poch”, du côté de Locmariaquer, qui correspond au lieu-dit “Sarpoch”. Il s’agissait du surnom d’une tenancière de café... “Skarzh ar poch” signifie “vide le sac”, mais de quel sorte de sac ou de poche s’agissait-il ? Pourquoi tel marin a-t-il été surnommé “Krev an avel” du côté de Quiberon ? Tel prêtre de grande taille “Skeul ar baradoz”, “Echelle du paradis”, du côté d’Auray; ou encore tel habitant de Camors “Jamari hej e gorf” ? Les réponses sont dans ce petit livre.

Christian Le Meut 

“Choix de surnoms bretons du Pays vannetais” réédité par Label LN, maison d’édition basée à Ploudalmézeau dans le Finistère. Tél.02.98.48.14.57. Prix : 14 euros.