Ok

En poursuivant votre navigation sur ce site, vous acceptez l'utilisation de cookies. Ces derniers assurent le bon fonctionnement de nos services. En savoir plus.

10/06/2005

Bec'h en tailhoù !

Bet on bet en Oriant d’an Ti an Tailhou evit kompreiñ penaos gober get ma diskleriadur peogwir e vanke din titouroù. Er staj kentan (res an douar), ur plac’h ‘deus goulennet genin emen e oan e chom. “Ba Hen Bont”, m’eus respontet, hag hi de lavar din da grapiñ betek an trede staj. Du hont, un den all ‘neus roet din un tiked evit gortoz : un tiked gwenn ha glas. Skrivet oa warnan ar sign dollar, ha daou sifr : 303, hag, un tammeg uhelloc’h, 49.
Petra a dalv ar sign dollar ? M’eus ket komprenet... Hiriv an deiz e vez paeet tout an traou get an euro, hor monneiz, netra da welled get an dollar ha n’omp ket bet aloubet c’hoazh get arme an Estadoù unanet !... Met ne vern ket : aet on da c’hortoz dirak ar burev 303, evel ma oa bet skrivet war ma zamm tiket... E ma sav e oan, ne oa ket trawalc’h a gadoerioù, nag evidon, nag evit ar re gozh oa ar o sav ivez. War a seblant, an aotroù ministr ar Budget n’en deus ket argant awalc’h evit prenañ kadoerioù...
Met dor ar burev 303 a chom serret. E pad an amzer-se, ar-dro dek munutenn, tud all zo aet e barzh burevioù all, ha mont kuit. Iskiz oa. Goude un nebeut amzer, m’eus klewet ur plac’h a labour er stal, ur plac’h an tailhoù neuze, e galviñ tud get niverenn 302 daoust ma oa ar plac’h se e barzh ar burev 304 ! Euréka : an niverennoù war an tikedoù ne glote ket get niverenoù ar burevioù ! Eureka ! Perak gober traou simpl pa e vez posupl ober traou kompliket ! Hag ar re all da gompreiñ ivez ! Ha setu an tud o fiñv e barzh an trepas evit kavet o burevioù mat. Bec’h, stlabez, bordel kwa, hag tud e klemm, me lavar deoc’h.
Un niverenn all oa war ma ziked : 49. Hennezh oa ma niverenn e barzh ar “file d’attente”... Ya, met ne servij ket da netra ivez peogwir den ebet a ouia ket emen emañ e “file d’attente” mad ! Goude un ugent munutenn bennak m’eus komprenet emen emañ “ma” burev din-me, ha m’eus kavet ur plac’h, koant hag amiabl, evit displeg ar pezh a vanke din... Setu. N’eus ket pell zo m’eus klevet lâret e oa ar gouarnamant e klask aeziñ an traoù graet get ar melestradurezh broadel : labour zo !

Christian Le Meut

08/06/2005

Non aux Jeux Olympiques à Paris (bis) !

Au secours, les jeux olympiques reviennent ! Et il semble que Paris soit parmi les favoris. On n'a pas fini d'en entendre parler... Rappel d'un écho paru en mars dernier :
"Beaucoup de boucan a été fait au début du mois de mars 2005 à propos de la venue à Paris d’une délégation du Comité international olympique. Paris est sur les rangs pour organiser les jeux 2012, en concurrence avec Madrid, Londres New-York et Moscou... Une délégation a circulé dans un Paris quasiment en état de couvre-feu pour ne pas qu’elle voit les manifestations qui avaient lieu ce jour-là. Et télés et radios de chercher à savoir si les délégués étaient contents de leur séjour, s’ils avaient bien mangé, si tel clignement de l’oeil pouvait être interprété comme un signe favorable... Même le président Chirac s’est prosterné devant les délégués... Un grand moment d’unanimité médiatico-nationaliste.
Et ces syndicats, quels inconscients ! Ils n’avaient même pas cru bon d’annuler leurs manifestations ! Quasiment des traîtres à la patrie. Ils ne se rendent pas compte de l’enjeu. La venue des JO créeraient 40.000 emplois en France et occasionnerait 35 milliards d’euros de retombées d’ici 2019, d’après mon journal quotidien... Et tout cela risquait d’être raté à cause de manifestations d’inconscients, pour de misérables augmentations de salaires...
Car c’est le paradis, que promettent les JO. Rendez-vous compte, 40.000 emplois... Bon, sur les deux millions et demi de chômeurs que comptent la France, ce n’est pas grand chose... Mais ceux qui n’auront pas trouvé d’emplois pourront au moins regarder les JO à la télé ! Et puis pensez à cette moisson de médailles en or que nos champions vont rapporter ! Bon, c’est vrai, là encore, on reste dans l’hypothèse...
Mais quand même, 35 milliards d’euros de retombées, mesdames, messieurs... D’où vient ce chiffre trouvé dans un journal, je ne sais pas, mais j’en ai trouvé d’autres dans Courrier international du 10 mars dernier. Un article d’un journal grec y est traduit en français. Il fait le bilan des JO d’Athènes qui ont eu lieu l’été dernier...
Le coût total des JO s’est élevé à neuf milliards d’euros au lieu des quatre milliards prévus... Or les caisses de l’Etat grec sont vides, d’après ce journal... Seuls 10% des sites olympiques grecs “sont aujourd’hui utilisables à des fins commerciales”. Certains stades sont transformés en refuges pour sans-abris, d’autres plus ou moins en décharge...
Et puis la grande fête populaire a été plutôt un flop. Les Athéniens eux-mêmes ont été incités par les autorités locales à quitter la ville pour laisser la place aux visiteurs, éviter de créer des embouteillages et une pollution supplémentaire. Ils sont partis à la campagne regarder les JO à la télé... Mais il y a eu moins de visiteurs que prévus. Certains touristes ne sont pas venus car, un mois avant le début des JO, les journaux du monde entier parlaient encore des installations non-ter minées. Certains étrangers ne sont pas venus par peur des attentats alors même que des mesures de sécurité importantes ont été mises en place pour un coût largement supérieur à ce qui était prévu....
Et tout cela pour quoi ? Deux des champions grecs parmi les plus connus ont été exclus dès le début des épreuves suite à un contrôle antidopage positif... Un vrai psychodrame national !
Tout cela ressemble un peu à un flop olympique, dont on a peu entendu parlé lors de la venue de la délégation en France... Mais dites-moi, messieurs Chirac, Delanoë et consorts, les millions que l’on consacre à une participation hypothétique à des JO aux retombées économiques également hypothétiques, ne pourrait-on pas les consacrer plutôt à bâtir des écoles ? Des bibliothèques ? Des lieux où débattre et philosopher, comme les Grecs anciens ? Car la Grèce n’a pas donné au monde occidental uniquement les Jeux olympiques, elle a aussi inventé la philosophie, et une forme de démocratie. Deux choses autrement plus importantes que des médailles en chocolat.
Alors non, moi, je ne vote pas pour Paris. Ailleurs les JO ! Partout ailleurs, mais pas à Paris. Le CIO dira sa décision finale en juillet. Je n’ose imaginer le psychodrame si Paris n’est pas choisie... Mais pourquoi ne pas refaire les jeux à Athènes, et définitivement, histoire de rentabiliser les investissements faits par la Grèce et de renflouer les caisses publiques grecques ? En voilà une idée qu’elle est bonne. Allez les Grecs !"
Christian Le Meut

07/06/2005

Nann d’ar c’hoarioù olimpik e Paris !

Paris zo war ar rank evit degemer ar c'hoarioù olimpik, ha dibabet vo, marteze, hervez an doereieù m'eus lennet : siwazh !
Setu ar pezh m'boa skrivet daou vizh zo dija a-enep ar raktress-se. D'am sonj, ne vin ket selaouet, ur wezh all !
"Trouzioù spontus zo bet graet e penn-kentan miz Meurzh 2005 a ziar-benn ar c’hoarioù olimpik a vo er bloaz 2012. Paris zo war ar rank evit kempeiñ ha degemer ar c’hoarioù-se, get Madrid, Londres, New-York ha Moskoù... Pewarzek den ag ar “CIO, “Bodadeg etrebroadel olimpik” zo deuet da wellet Paris, he stadoù, ha c’hoazh. Ha setu, razh an dud e klask goueit o sonjoù, mard o deus kavet bourrapl an amzer e Bro C’hall, mard o deus debret mat, ha patati ha patata... Hag ar prezidant Chirak e-unan d’en em stouien dirak tud ar CIO...
Ha setu ! Manifestadegoù zo bet savet get ar sindikadoù evit goulenn goproù brasoc’h... Met kollet o spered gete ? Dre o faot vo, mar ne d’int ket ar c’hoarioù olimpik e Frans. An dreitourion brein... N’o deus ket komprenet e vo echu an dilabour e Frans a drugarez d’ar JO ? Hervez ar pezh m’eus lennet barzh ur gazetenn, daou ugent mill gobr vehe savet a drugarez d’ar JO e Paris... Bon, daou ugent mill gobr e-kenver daou villion pemp kant mill a-dud dilabour, n’eo ket kalz a-dra benn ar fin... Ya, met kaeroc’h vo : pemp milliard a tregont ag euroioù vehe kaset e Bro Frans a-drugarez d’ar JO ! 35 milliard euro memestra... Ur sapre sammad ! Ar baradoz war an douar vo Bro Frans, me lâr deoc’h, goude bout deuet ar JO aman... Ha sonjit ivez en ar medallenoù aour a vo tapet get hor sportourion... Bon, n’eo ket ken sur e vo tapet ur bochad, gwir eo......
Piv n’eus kollet e spered, a-benn ar fin ? Ar sindikadoù ? Pe, kentoc’h, kazetennerion zo ha politikourion-zo ivez, deuet da vout foll ha bammet dirak ar “JO” sakred...
Sellomp doc’h ar c’hoarioù olimpik 2004, bet degemeret en Athenes warlene... Tremenet mat du-hont ? Ya, sanset.... Met ne oa ket kement-se a dud daet da wellet ar JO en Athene, hervez ur gazetenn a Gresia troet barzh Courrier international (10/03/2005). Goulennet oa bet get ar gouarnamant d’an Atheniz, monet kuit evit leskel al lec’h d’an douristed. Hag an Atheniz da sellet ar JO doc’h an tele ! Met ne oa ket daet kalz touristed. Rak kazetennoù ag ar bed a-bezh a lâre, ur miz araok, ur bern traoù ne oant ket prest c’hoazh ! Hag ur bern tud zo aet d’ur vro all... Ha tud all doa tapet aon rak ar gwall daolioù. Ur bochad argant a zo bet fondet evit ar surentez... Met ivez evit sevel stadoù nevez ne servijont ket mui breman. Ha mod-se, nav milliard euro zo bet dispignet get Bro-Gres e-lerc’h pewar milliard euro sonjet araok.
Ouzpenn-se ar Gresianed n’int ket bet kountant bras. Daou sportour ag ar vro, brudet bras, zo bet tapet a gaos m’o doa kemeret drammoù ! Just e komansamant ar JO... Medalenn aour ebet evite, nemet medalenn ar vezh !
N’eo ket sur, benn ar fin, e vo gounizet argant a drugarez d’ar C’hoarioù olympik e Paris. Fondet vo kentoc’h, d’am sonj... Trouz bras zo bet graet dija ha trouz brasoc’h vo e miz gouere, pa vo lâret o choaz get tud ar CIO ! Me, ne votan ket evit Paris, kentoc’h evit Madrid, pe Moskoù, pe New York, pe Londres... Pe Athenes, evit an dro all ! E pep lec’h, met pas Paris. Aotroù Chirac, aotroù Delanoë, ma z’eus argant da zispign, savomp skolioù geti, pe levraouegoù, pe teatroù e-lec’h stadioù re-vras. Savomp lec’hioù da lenn ha da gomz... Filosofomp evel ar Gresianed kozh. Estroc’h evit ar c’hoarioù olimpik a zo bet savet gete : an demokratelezh hag ar filosofi ivez. Daou dra talvoudusoc’h, ha pouezusoc’h, evit ar c’hoarioù olimpik, d’am sonj."

Christian Le Meut 

06/06/2005

Big Brother Internet

Internet est un outil nouveau, efficace pour trouver des renseignements de toutes sortes sur l’histoire, l’économie, les pays étrangers, etc. On y trouve beaucoup de choses, gratuitement ou presque. C’est une sorte d’encyclopédie universelle pour les personnes qui surfent sur le Net. Met, si cet outil peut aider à trouver des renseignements de toutes sortes, il peut aussi se révéler très indiscret. C’est très facile. Il suffit d’aller sur un moteur de recherche, “Google” par exemple, et de chercher sur les noms désirés. Si un de vos proches s’appelle “Marcel Le Bras”, c’est un exemple, vous tapez Marcel Le Bras et les pages internet sur lequel est mentionné ce nom apparaîtront, ou au moins une partie. Vous pouvez ensuite aller voir aller sur ces pages et vérifier s’il s’agit bien de “votre” Marcel Le Bras ou d’un autre.
Mais, à ce petit jeu, l’on peut avoir des surprises. C’est ce qui est arrivé à une adolescent vivant aux Etats-unis. Lui, c’est sur son propre nom qu’il a entamé une recherche... Et il l’a trouvé, son nom, sur une liste d’enfants recherchés suite à un enlèvement ! Quatorze ans plus tôt il avait été enlevé par sa propre mère alors que sa garde avait été confiée à son père, par la justice canadienne... La mère était alors venue vivre aux Etats-Unis, pour ne pas être rattraper par la police... Elle l’a été, et par son propre fils ! L’affaire a ensuite été confiée à la justice étasunienne... Internet, c’est formidable, mais c’est aussi un peu “Big Brother” ?
Christian Le Meut

05/06/2005

Big brother internet

Internet zo ur benveg efedus evit klask traoù a bep sort, war an istor, an ekonomiezh, ar skiantoù, ha c’hoazh. Kavet e vez traoù a bep sort evit netra, pe dost. Ur sort “encyclopédie” etrebroadel eo, evit ar re a ouia labourat getan. Met, ma z’eus tu da glask traoù war temoù à bep sort, moian zo ivez gober enklaskoù war hoc’h amezegien, hoc’h ennebourion pe ho mignogned, dre internet ! Aes bras eo : n’eus ket nemet da vont war ur “moteur de recherche” evel an hini anvet “Google” ha klask war un anv . Ha kaset vo deoc’h ur rol get razh ar pajennoù e lec’h a zo merchet an anv peus skrivet.
Mard ho peus ur mignon anvet : “Marcel Le Bras”, ur rol get ar pajennoù e lec’h m’emañ merchet ur “Marcel Le Bras” bennak a vo roet deoc’h. Ha c’hwi a c’hello mont da welled ar pezh zo war ar pajennoù-se. Kavet vo ganeoc’h, marteze, doerieù nevez war ho mignon Marsel Le Bras pe war tud all anvet “Marsel Le Bras ivez”... Hag, a wezhoù traoù souezhus e vez kavet...
Ur paotr yaouank ag ar Stadoù Unanet, en deus lakaet e anv war internet, ha petra en deus kavet ? Tud oa war e lerc’h, e klask anezhan rak e vamm he doa eñ dapet, skrapet, 14 vloazh araok ! Dispartiet oa tud ar paotr yaouank, met eñ oa bet roet d’an tad get ar justis, evit chom getan er C’Hanada. Ne oa ket a-du tamm ebet ar vamm ha skrapet he doa he mab evit mont da chom geti er stadoù Unanet, evit nompass bout tapet ha toull bac’het. Met, goude bout lennet an dra-se war internet get ar paotr yaouank, toull bac’het eo bet e vamm. “Big brother is watching you”...
Christian Le Meut

03/06/2005

De l'Irak à Moscou en passant par Helsinki

A l’époque de Saddam Hussein, en Irak, l’équivalent de 200 dollars était versé aux parents qui acceptaient de donner le prénom “Saddam” à leurs enfants. L’époque de Saddam étant révolue, le dictateur en prison, des milliers d’Irakiens se prénomment donc Saddam et ils sont quelques-uns à être venus demandés à l’administration irakienne comment changer de prénom. Georges à la place de Saddam, ça sonnerait bien, non ?
La Finlande est un vrai paradis, si j’en crois l’hebdomadaire Courrier International. Là-bas, les amendes sont calculées en fonction du revenu du contrevenant. Un citoyen riche paiera bien plus cher qu’un citoyen pauvre... Voilà pourquoi Jussi Salonoja, un Finlandais richissime, a dû payer 170.000 euros, soit plus d’un million de francs nouveaux, pour avoir été pris dans les rues d’Helsinki à 80 km/h au lieu des 40 km/h autorisés ! Cet argent ira peut-être à l’installation de ralentisseurs dans le centre d’Helsinki...
Ce n’est pas facile, donc, d’être riche, en Finlande, alors qu’en France c’est de plus en plus recommandé. L’impôt sur le revenu baisse beaucoup pour les Français les plus riches, et seulement un petit peu pour les classes moyennes. Quant aux non-imposables, cela ne changent rien pour eux, mais ils payent les taxes indirectes, comme la TVA, qui, elles, ne baissent pas et sont les mêmes pour tout le monde. Il s’agit là sans doute d’une conception toute française de l’égalité...
Un article du Monde signale le prix d’une carte postale rare. Celle-ci représente un guérisseur, juché sur une charrette tirée par deux chiens, probablement au début du XXe siècle, en Savoie. Cette carte postale s’est vendue récemment 5.200 euros lors d’une vente aux enchère, soit plus de 30.000 F. Le guérisseur était une homme pauvre qui vendait lui-même ces cartes postales pour arrondir ses fins de mois... Il aurait sans doute été un peu surpris de voir le prix atteint par ses cartes postales !

La télé pour les singes !
Ce sont les singes du zoo de Moscou qui en ont de la chance. Le directeur a trouvé que ses singes avaient l’air trop mollassons, et a décidé de leur mettre la télévision. Pas pour regarder Star Académy ou Le Maillon faible, encore certains singes pourraient-ils concourir avantageusement dans ce genre d’émissions, voire gagner; non, il veut mettre diffuser des documentaires sur la vie des singes en liberté !!! Il s’agit ainsi, selon le directeur, de faire réfléchir les singes enfermés plutôt que de les voir passer leur temps à mettre leurs doigts dans leur nez (et peut-être ailleurs) ! Dur, dur, d’être singe à Moscou.Non seulement vous êtes enfermé, il fait froid l’hiver mais, en plus, on vous oblige à regarder la télé ! Que vont comprendre nos cousins emprisonnés ? Peut-être vont-ils déprimer un peu plus, ou alors orendre conscience leur triste sort et vouloir goûter aux joies de la liberté ?
Christian Le Meut

Ag en Irak betek Moskoù...

E Bro Irak, da vare Saddam Hussein, e veze roet 200 dollard d’an dud a roe anv bihan “Saddam” d’o bugale... Echu eo breman, toull bac’het eo bet an diktateur kri se, ha milliadoù ag Iraked a faota dezhe chanch o anvioù. 300 anezhe zo aet dirak ar melestradurezh evit gwellout penaos gober. Ha lakaat “Georges” e lec’h “Saddam”, ne vehe ket fall ?
Bro Finland zo ur baradoz, me lavar deoc’h. Du hont e vez kastiet an dud hervez ar pezh e vez gounizhet gante. Da lâret eo un den pinvidik a baeo muioc’h evit un den paour. A gaos d’an dra-se Jussi Salonoja, ur Finlandad pinvidik bras, en deus paiet 170.000 euros evit bout tapet get ar bolis, e kreisker Helsinki. Jussi a yae re vuan get e gar : e lerc’h mont da 40 km/e, tapet oa bet da 80 km/e ! Div vec’h muioc’h ! Tapet en deus ar paotr, neuze, un del uheloch’ ag ur million lur. Marteze vo graet, get an argant se, traoù evit lakaat an otoioù da vont goustadikoc’h e kreisker Helsinki !
N’eo ket aes, bout pinvidik e Finland ! Ar pezh n’eo ket gwir e Bro C’hall e lec’h an taoseù hag an tailhoù a ya war vihanat evit ar re binvidik met pas evit ar re baour, hervez ar gazetenn Libération. Evit ar re baour ne baeont ket tailhoù , netra chanchet, paieañ a reont an taoseù, evel an TVA, ha ne ya ket war vihanat anezhi...
Er gazetenn le Monde m’eus kavet ur pennad skrid souezhus awalc’h a ziout priz ar c’hartennoù post dibaot, n’eus ket kalz anezhe. Ur gartenn post tennet 100 vloazh zo e bro Savoa, get un diskontour war ur c’har tennet get daou gi, a zo bet gwerzhet 5.200 euro ! Hervez ar gazetenn, ar diskontour a zo war ar gartenn oa an den paour hag a werzhe e unan penn ar c’hartennoù post-se. Diskontour oa da vat, met klaskour bara ivez. Marv eo abaoe pell, met spontet vehe anezhañ dirak priz e gartennoù post hiriv an deiz !

Chans zo get marmoused Moskou !
Chans o deus marmouzed zoo Moskou : roet vo dezhe postoù skinvell, evit sellet doc’h abadennoù. met ne vo ket roet dezhe da sellet doc’h Sterenn Akademiezh, pe ar Maillon Faible, daousto ma ez eus marmouzed a c’hellehe kemer pezh en abadennoù sort se... Ha, piv a ouar, mont a ray ar maout gete ! Nann, n’eo ket abdennoù sot evel-se a vo bet kinniget d’ar marmoused... met abadennoù a ziar-benn buhez ar marmoused gouez. Hervez an den a zo e penn ar zoo, an abadennoù-se a gaso ar marmouzed toull bac’het da sonjal, da brederian, e lec’h lakaat o bizioù en o frioù (pe e lec’hioù all) hag e lec’h mageiñ sonjoù du... N’eo ket aes, d’am sonj, bout marmous e Moskoù. Toull bac’het oc’h dija, yenn eo an amzer hag, ouzhpenn, emañ ret deoc’h sellet doc’h ar skinwell ! Ha petra vo komprenet get ar marmoused toull bac’het ? Tapet vo gete, marteze, goust ar frankiz ?
Christian Le Meut

01/06/2005

Willy, Randy : animaux ou ?...

“Il faut sauver Willy” (1, 2, etc) : vous avez peut-être vu cette série de films produite aux États-Unis où l’on voyait une orque surnommée Willy devenir ami avec un jeune garçon... Je me suis rappelé de ce film en allant en voir un autre, mais un documentaire cette fois, sur la vie dans les océans : “La planète bleue”. On n’y voit également des orques, mais un peu moins gentilles celles-là. Elles chassent en se laissant glisser, à marée montante, sur la plage où se dorent innocemment quelques phoques un peu trop jeunes pour avoir conscience du danger. L’on voit alors des orques débouler à toute allure sur le sable et attraper des jeunes phoques. C’est risqué, car l’orque peut aussi s’échouer dans cette manœuvre. Mais, dans le film, une orque saisit ainsi un jeune phoque qui, évidemment, tente de se dégager. L’orque retourne alors dans des eaux plus profondes et on la voit lancer le phoque en l’air, très haut. La pauvre bête fait alors des saltos pour retomber sur l’eau et finir assommée...
Une autre scène montre deux orques pourchassant un bébé baleine jusqu’à l’épuisement. Elles parviennent alors à le noyer pour le manger ensuite... On voit d’ailleurs la dépouille du pauvre bébé baleine, gros de six tonnes quand même... Des enfants assistaient à ce film dans la salle de cinéma. “-Qu’est-ce qui se passe ?”, a demandé à plusieurs reprises une petite fille à sa maman ou son papa. Difficile à expliquer...
Mais c’est la nature... L’orque qui avait joué dans “Sauvez Willy” avait été élevée par les hommes. Après la série de films, elle a été laissée dans un bassin trop petit et est tombée malade. Des millions ont été récoltés et dépensés pour remettre Willy en liberté, ce qui a été fait. Mais jamais Willy n’est devenu autonome. Elle ne savait pas chasser et il a fallu la nourrir jusqu’à sa mort.
Il y a une grande différence entre notre façon de voir les animaux, de nous les représenter, et la réalité. Trop souvent, nous voyons les animaux comme s’ils étaient êtres humains. L’orque qui tue un jeune phoque ou un bébé baleine est un animal en quête de nourriture. Il n’agit pas par plaisir ou par sadisme, il n’a pas la conscience de ses actes. C’est ce qui le différencie de nous, êtres humains, qui avons une conscience... Il est vrai que l’homme peut, lui, tuer et chasser sans aucune nécessité, uniquement par plaisir et sadisme...
Même des animaux réputés proches de l’Homme peuvent être dangereux, comme les dauphins. Un mâle surnommé Randy a été observé à de nombreuses reprises très près des côtes du Morbihan. Il se laisse même caresser par les baigneurs. Il n’est pas méchant mais a cherché, par exemple, à entraîner un plongeur avec lui dans les profondeurs marines, ce qui peut-être dangereux... Et parfois le grand bleu peut se transformer en grande peur bleue...

Christian Le Meut 

Loened, pe tud ?

Marteze peus-c'hwi gwellet ar filmoù savet er Stadoù Unanet hag anvet “Il faut sauver Willy” unan, daou tri, ha c’hoazh. Er filmoù-se Willy zo an ork, ur bleizh mor, jentil tre, deuet da vout mignon get ur paotr yaouank. Sonj m’eus bet ag ar filmoù-se e wellet ur film all anvet “La planète bleue”. Er film se e weller bleizhi mor e jiboes reuniged. Tostaad a reont d’an traezh e lec’h m’ema reuniged yaouank e rusiñ, disonj anezhe, ha tapout a reont unan en o mesk. Met n’eo ket echu. Bev eo atav ar reunig tapet e beg an ork, ha fichal a ra, klask a ra da vont kuit, evel reson. Hag an ork da vont en dro er mor ha da deurel en aer hag an amzer ar paour kaezh reunig evit lakaat anezhan da gouezhin ha da vout badaet. Ha ni, arvestourion, da welled ar paour kaezh reunig se ec’h ober troioù ha saltoioù en aer, just araok bout debret.
Bugale oa er sall sinema pa m’eus gwellet ar film-se, hag int da c’houlenn get o zudoù : “Petra eo an dra se ? ... “ Diaes da zispleg ur sort...
Met mod se eman an natur. Un difor bras ez eus etre hon doare ni da welled al loened hag ar wirionez. An ork en doa c’hoariet er rummad filmoù Willy oa bet desavet get tud en ur poull neuial bennag. Ul loen donv oa, tost d’an dud. Met, goude bout savet ar filmoù, kouezhet eo bet klanv e chom en un toull re vihan. Ur bern argant a zo bet dastumet ha fondet evit lakaat anezhan er mor bras. Met Willy ne ouie ket jiboesaat e unan. Ret a oa bet d’an dud a rae war e dro reiñ boued dezhan bemdez betek e varv.
Re alies, gwellet vez al loened ganeomp evel ma vehent tud, met n’in ket anezhe. Un ork a jiboes ur valum vihan pe ur reunig zo nemet ul loen e klask boued. Ha loened all, brudet evit bout jentil ha tost d’an dud, evel an dolphined, a c’hell bout danjerus ivez, evel ar pezh hon eus gwellet get an dolphin, lesanvet Randi, bet gwellet meur a wezh tost ag an aod, e Kiberen, Enez Guerveur, er Morbihan... Ne oa ket na droug, na fall anezhan, met klask a rae c’hoari, ha kas gantan tud e don ar mor, ar pezh a c’hell bout danjerus memestra ! Koustians n’o deus ket, al loened, eveldomp ni (sanset). Met, anzav a ran memestra, n’eus nemet an tud a lazh tud all, pe loened, just evit ar blijadur...
Christian Le Meut

Les ennemis de la télé

Il était une fois une pauvre poste de télévision. Un poste de télévision comme beaucoup d’autres mais celui-ci était tombé malade, en panne, à la fin d’un mois d’août. Depuis, son écran était resté désespérément noir. Sans lumière ni couleur aucune. Peut-être n’était-ce pas grand-chose, un fusible quelconque grillé, un rien à réparer, mais cela n’avait pas été fait. Et le pauvre poste de télé restait ainsi, une sorte de boîte noire et vide ne servant plus à rien, sauf à poser dessus un vase de fleurs ou quelque autre bibelot... Le poste de télé était triste mais il avait quand même un espoir : aucun autre poste n’avait été acheté pour prendre sa place. Ouf.
Mais, peut-être, la situation était-elle pire encore. Ses propriétaires avaient décidé de ne plus regarder la télé... Une horreur, s’était dit en lui-même le poste de télé, le jour où il comprit la situation. Mais quelle est cette nouvelle maladie ? Comment vont-ils faire ? Ce n’est pas possible de vivre sans télé aujourd’hui. Sans nouvelles de Star Académie, du Bachelor, des films nouveaux, des informations du jour, ils vont être perdus...
Oui, mais la télévision a beaucoup d’ennemis. Les radios de toutes sortes, les journaux, les livres, pour connaître les informations, se cultiver, se distraire... La musique aussi, à écouter vraiment et non pas comme un perpétuel bourdonnement de fond... Mais la télévision a un ennemi pire encore : les gens. Plutôt que de rester croupir devant leur poste de télé, les propriétaires avait décidé de sortir, de rencontrer d’autre gens, d’aller boire un coup avec, d’apprendre à danser, d’apprendre le breton, l’espéranto, l’anglais (ou l’une des 6.000 langues parlées dans le monde), de faire du théâtre, d’être bénévole dans une association, etc. Toutes choses impossible si l’on reste scotché devant son poste de télévision.
Certes, toutes les émissions diffusées à la télévision ne sont pas débiles ou vides d’intérêt, pensaient les propriétaires du poste de télé. Mais bon, trop de temps était perdu à regarder des émissions sans intérêt songeaient-ils.

Et des nouvelles arrivaient d’Italie où une grève de la télé poubelle avait été pratiquée par 400.000 personnes pendant un week-end. En Bretagne des personnes étaient jugées de temps à autre pour refus de payer la redevance à cause de la place ridicule laissée à la langue bretonne...
La vie du pauvre poste de télé virait franchement au cauchemar...
Qui sait, peut-être, la vraie révolution aujourd’hui, une façon efficace de changer sa vie en tout cas, est d’éteindre son poste de télé et d’aller faire autre chose. C’est peut-être simple, finalement, la révolution.
Finir dans une cave, emballé dans un carton ou, pire, à la déchèterie : tels étaient les cauchemars du poste de télé... Et ils allaient se réaliser.
Christian Le Meut

Enebourion ar skinwell...

Ur wezh a oa ur paour kaezh post skinwell (télé). Ur post skinwell evel ar re all met eñ oa kouezhet klanv e fin miz eost passeet... D’ar mare se, hennezh oa chomet du e skram, gouloù ebet. Marteze, n’eo ket kalz a dra, ur “fusible” bennag kraset ne vehe ket bet diaez da chanch, met ne oa ket bet graet... Chomet oa ar post mod-se, evel ur voest du ha goullo, ne servije ket da netra, a-benn ar fin, nemet da lakaat warni ur pod bokedeù... Trist oa ar post skinwell met, eurusament, ne oa ket bet prenet unan all evit tapout e lec’h... ouf...
Met, marteze, gwasoc’h c’hoazh oa ar jeu... Ar re a oa e chom en ti-se d’oa lakaet en o fenn arrestiñ da sellet doc’h ar skinwell ! “Ur spont, me lavar deoc’h”, a sonje e unan ar post. Petra eo ar c’hlenved nevez se ? Ha petra vo graet get an tiad-se ma ne vez ket sellet doc’h an tele gante ? N’eus ket tu da vout, n’eus ket tu da vev, hep skinwell, hiriv an deiz. Kollet e vint ma n’o deus ket gwellet ar filmoù nevez, an doereieù, Steredenn Akademiezh, ar Bachelor... Setu ar pezh sonjet get ar paour kaezh post skinwell a oa e vageiñ sonjoù dit, evel ma wellec’h...
Ya, met ur yoc’h enebourion en doas ar paour kaezh post télé se. Radioioù ha kazetennoù zo, ur bochad, evit gouieit doereioù ar bed. Levrioù ivez, evit sonjal, prederiañ, deskiñ. Sonerezh a bep sort, da selaoù get plijadur... Ar re-se zo enebourion an tele, met enebourien krioc’h zo : an dud !
E lec’h chom da vreinañ dirak o fostoù skinwell, an tiad-se a gave gwelloc’h mont da wellet tud all, evit ar blijadur, evan ur banne gete, c’hoari kartoù pe c’hoarioù all, deskiñ dansal, ober c’hoariva, komz (brezhoneg, galleg, esperanteg, saozneg, kembraeg, ha c’hoazh, 6.000 yezh bev zo er bed), labourad a youll vad evit ur gevredigezh bennak... Traoù sort-se a vourre gober ar familh-se; traoù n’eus ket tu d’ober anezhe mard e chomec’h er ger da vreinañ dirak ho post télé.
Razh an traoù skignet war ar chadennoù skinwell n’int ket fall, a sonje tud an ti, met re amzer e vez kollet geti e sellet deoc’h abadennoù sot, get danvez ebet a-barzh... Moian zo d’en em zeverral, d’en em aveliñ ar spered d’an doare speredeloc’hha feuñoc’h.
Gwazoc’h c’hoazh : tud zo, hiriv an deiz, en em sav a enep ar skinwell : e n Italia a zo bet savet un “harz skinwell”, an “diskrog tele”, e pad un dibenn sizhun, evit klemm a enep an “télé poubellenn”. Pegoulz vo graet kement-se e Frans hag e Breizh ivez ? E Breizh tud a zo bet barnet peogwir ne faota ket dezhe paeaño tasoù, o “redevans” a gaos d’ar plas re vihan roet d’ar brezhoneg er skinwell...
Piv a ouia ? Marteze an dispac’h gwir, an doare efedusan da chanch ar vuhez, hiziv an deiz zo lakaat ar postoù tele en ur “déchèterie”, ha monet d’ober traoù all get ar re all. Simpl eo, a-benn ar fin, en em sav ha gober an dispac’h.
Christian Le Meut