Ok

En poursuivant votre navigation sur ce site, vous acceptez l'utilisation de cookies. Ces derniers assurent le bon fonctionnement de nos services. En savoir plus.

10/12/2006

BD : du Nicaragua au Tibet

medium_Muchacho138.jpg Voici deux volumes qui viennent clôre deux histoires dans deux pays différents, le Nicarague d'avant la chute de Somoza (1976-1979), très chaud,  et le Tibet, très froid, des années 50-60.

Muchacho est l'histoire d'un jeune séminariste, fille d'une riche famille nicaraguayenne, envoyé peindre une fresque dans une église de son pays. Il y rencontre le peuple, qu'il se met à dessiner, et prend conscience de la répression de la dictature somoziste, que sa famille soutient. Après une série de péripéties, il se perd dans la forêt et est sauvé in extrémis par un groupe de la guérilla. On suit ce groupe qui tente de gagner la frontière, poursuivit par l'armée, dans une vraie jungle, traînant avec elle un otage américain. Un vrai suspens, de beaux dessins, une histoire d'amour (et même plusieurs), un fond historique intéressant : ce deuxième tome est tout-à-fait réussi.

Editions Dupuis. Dessins et scénario de Lepage.

 

medium_bouddha137.2.jpgLe Bouddha d'azur est également le second tome d'une aventure commencée, elle, en Chine et en Inde. Le dessinateur et scénariste  Cosey a créé, dans les années 70, le personnage de Jonathan, un jeune Européen perdu au Tibet (la plupart de ses aventures ont été traduites en breton). Ici, c'est un jeune Britannique, Porridge, dont les parents vivent à Calcutta et qui refuse de retourner à Londres pour ses études. Il fugue, direction le Tibet, et trouve refuge dans un monastère tibétain quelques mois avant l'invasion chinoise de 1959. Il rencontre, par hasard, Lhahl, jeune fille, version féminine du Dalaï Lama (en matière de réincarnation)... A la fin du premier tome, les deux personnages sont séparés. Dans le deuxième, Porridge, adulte, revient au Tibet rechercher Lhahl; il est persuadé qu'elle est encore en vie. Mais une autre "Lhahl" a été choisie par les autorités chinoises... Là encore, il y a un fond historique et culturel intéressant, du suspens et des personnages attachants.

Editions Dupuis. Dessins et scénario de Cosey. 

  

08/12/2006

Nebeutoc'h a dud dilabour, muioc'h a dud paour ?...

Hervez ar sifroù ofisiel, an dilabour a yahe war zigreskiñ. Nebeutoc’h a 9 % ag ar boblans a vehe hep labour e Frans a bezh... Moarvat. Fier bras eo ar gouarnamant get ar sifroù brav-se met penaos e vez kontet an traoù ? N’eo bet berpet sklaer. Ouzhpenn-se muioc’h mui a dud a ya war o leve ha ret eo lakaat tud en o flas memestra... Nebeutoc’h a dud dilabour, sanset, met ag ez eus nebeutoc’h a dud paour ? N’eo ket sur.

Ar gazetenn Marianne (07/10) n’eus embannet sifroù, n’eus ket pell zo, a fed an argant a vez gounizet get ar re a labour, ar re c’hopret. 3 %, setu ar pezh a zo bet gounizet ouzhpenn get ar gopraerien* etre 1996 ha 2004. Ur c’hresk a dri dre gant e kontiñ an inflation ! N’eo ket kalz a dra dija, met evit tud zo, digreskiñ a ra. Evit ar rummad implijidi*, un digresk zo : 1,6 % a vez kollet gete etre 1996 ha 2004 ! Spontusoc’h eo evit an dud ha ne labouront ket leun amzer met “amzer a zarn (temps partiel). Get ar re se (micherourion, implijidi...) a zo bet kollet 2,2 % e korf eizh vloaz...

Ha muioc’h mui a dud a vez gobret evel se, dre gevradoù labour "a zarn”. E mesk an implijdi tost un den war daou ne laboura ket leun amzer, met amzer a zarn. Merc’hed, kentoc’h, a laboura e kefoù ar gourc’hmarc’hadoù, pe tud a laboura da netaat burevioù ar re all. Ur bochad ag ar re se n’o deus ket choazet da labourat mod se rak o gobr a zo dister awalc’h : war dro 650 euro bep miz. C’hwi lenn mat. 650 euro ! Penaos en em vagiñ, en em lojiñ, mont ha dont d’al labour get ken nebeut a argant ? Alies ar re a labour mod se a vez dimezhet hag ar gwas pe ar wreg a laboura leun amzer. Gopridi all o deus un eil labour... Evit ar re all, berr tre eo lost an argant.  

medium_breman139.jpgUl "lusk da dapout..."
Barzh ar gazetenn Bremañ a viz Kalan-gouiañv (miz Du), e kaver pennadoù a fed al labour hiriv an deiz. Delphine, d’an oad a zaou vloaz ha tregont, a zispleg pegen diaes eo he buhez. Goude bout labouret evel kelennourez galleg barzh skolajoù e pad pemp bloaz,  evel vakatourez, chomet eo hep labour hag hep argant, ur wezh echu he gwirioù Assedic. Gobret oa bet da lakaat bruderezh barzh ar bouestoù lizhiri. 

Kevradoù labour hirbad (CDI) a vez roet buan d’an dud barzh sort micherioù se, met ne vezont ket paet mat. Un droiad a zo d’ober da lak ar pub barz ar bouestoù lizhiri, met paet vez ugent euriad labour hepken pa vez ret labourat pemp pe dek euriad ouzhpenn da zont a benn d’al labour. “Ul lusk eo da dapout” a zispleg ar re a zalc’h ar stal, met “ul lusk diposupl da dapout” hervez Delphine. Hag an euriadoù ouzhpenn ne oant ket paeet. Deplhine zo aet kuit, neuze...”Gwirioù an implijidi ne gontont ket ken” a lâr ar plac’h... “Profitañ a reont eus dienez an dud en un doare euzhus” emezi.

Kevradoù labour berrbad
Un dra all a ya ar gresk barzh bed al labour hiriv an deiz : ar c’hevradoù labour “berrbad”, ar CDDioù (contrat à durée déterminée). Da laret eo tud gopret evit ur sizhuniad, ur miziad, tri miziad, ha c’hoazh, da labourat e lec’h tud all, tud klañv, aet kuit d’ar vakansoù, merc’hed e toug, RTTioù ha c’hoazh. Lezennoù strizh a zo evit ar c’hevradoù labour-se met muioc’h mui a zo memestra. Kinniget vez kevradoù evel se d’ar re a zo e glask labour ha n’hellont ket o nac’hiñ, get en esperans bout gobret da vat un deiz bennak. Ul lod a zo, ul lod all n’eo ket. Met an dra-se a c’hell padout bleadeù ha bleadeù.  Hag hiriv an deiz e weller muioc’h mui a dud evel Delphine, tud a dregont vloaz pe muioc’h, ha n’o deus ket ul labour da vat c’hoazh...

Hervez Marianne, Laurent Fabius, penn bras ar PS, n’eus kinniget un dra interesus : goulenn get ar stalioù e lec’h ma z’eus re a dud gobret get kevradoù labour berrbad pe re a dud gobret a zarn, paeañ taosoù ouzhpenn. Ar pal : kas araok ar postoù labour amzer leun. Ne vehe ket fall : al labourerion, ar gopraerien a c’hellehe beviñ get argant o labour, ar pezh n’eo ket mui gwir hiriv an deiz evit ur bochad anezhe.

Christian Le Meut
* Gopraerien : salariés (geriadur Favereau)
* Implijidi : employés

07/12/2006

Chine : blog Bretoned Pekin/le blog des Bretons de Pékin

Ur blog zo bet savet get Bretoned a zo e chom e Pekin get skeudennoù ur fest-noz savet e kerr-benn Bro Sinae, ur gentel brezhoneg-sinaeg hag ur bern traoù interesus, setu ar chomlec'h :

 Des Bretons de Pékin ont créé leur blog avec des photos du fest-noz organisé il y a quelques semaines par leurs soins, une leçon bre breton-chinois et plein d'autres échos, en voici l'adresse :

 http://zhongbreizh.spaces.live.com/

06/12/2006

Bandennoù treset evit Nedeleg/Des BD pour Noël...

medium_Ifigloup092.jpg Setu ur vandenn dreset nevez embannet get Keit vimp bev : "Troioù kaer Ifig Loup". Bep miz e vez kavet barzh ar gazetenn Louarnig troioù kaer fentus ur familh Inuit a zo e chom war ar morskorn, barzh un igloo, evel rezon. Ifig Loup 'zo ar mab kozhañ, ur c'hrennard desket ha speredek, ur penn bras a vourr lenn a sevel traoù nevez, ijinet getan met implijet get e dad a zo ur sort "kobaye", benn ar fin. Mamak, ar vamm, a ra war dro ar vugale a zo eizh memestra ! Un istor bep pajenn : berr eo, ar pezh a zo mat evit ar vugale a grog da lenn brezhoneg. An albom se a blijo d'ar vugale war dro 6-12 vloaz. Ha d'ar vugale brasoc'h ivez !

Sinet eo an albom se get Letrio (ur moranv moarvat evit an tri den a sav ar vanden treset se). 

12 €, 46 pajenn. Ket vimp bev, 22 Grand'rue, 29520 Laz.

Présentation d'une nouvelle BD en breton, Ifig Loup, jeune Inuit qui vit sur la banquise avec sa famille.

 

medium_Titeuf135.jpgSell ta ! Titeuf a gomz brezhoneg ur wezh all ha laouen bras eo a gaos m'en deus bet ur c'hoarig. Burzhud ar vuhez eo, met burzhudoù all a zo barzh an albom-se : Goullwena a ro ur pok dezhan, bizkoazh kement all ! Farsus, evel da gustum, troet e brezhoneg get skolajidi Diwan ha Gwenole Bihannig. Embannadurioù Bannoù heol.

www.b-heol.com

Titeuf parle aussi breton, c'est dingue non ? Alors qu'il a plutôt l'air d'un cancre en classe, serait-il doué pour les langues ? La sienne est bien pendue d'ailleurs. Ici, Titeuf découvre les joies d'avoir une petite soeur...

 

Bandenn dreset/BD : Magasin général, le tome 2 est paru

medium_magasin118.jpgLe Magasin général zo ur vandenn dreset bet savet get Loisel ha Tripp. An eil lodenn a zo nevez deuet er maez : "Serge". Ni zo er bleadeù 1930 barzh ur barrez vihan a vro Gebeg, pell war er maezioù, parrez Notre dame des lacs”. Krog a ra fall awalc’h an traoù : un den zo marv, Felix Ducharme, e leskel un intanvez, Marie, trist bras... Marie ha Félix a zalc’he ar “magasin général”, ar stal nemetan er barrez, e lec’h ma vez gwerzhet razh an traoù : boued, dilhad, orjal, evajoù, botoù... Hag e chomo Marie da zalc’h ar stal se ?

Bez zo er barrez un den nevez erruet : ur beleg, unan yaouank. Ha setu al lennourion da heuliañ buhez pemdeziek tud ar vro : ar gov hag e familh, al labourision douar, ar vugale, ar munuser hag a zo e sevel ur vag, ar vestrez skol hag an “draveurs”. Ar re se zo paotred a ya da labourad pell ag ar gummun evit mont da droc’hiñ koad ha d’er c’has en dro dre ar sterioù. Bep bloaz ur gouel vras a avez savet ur wezh deuet en dro ar wazed se er barrez, get sonerezh ha dansoù, met treiñ a ra fall an traoù ar bloaz mañ... !

En eil lodenn un den nevez a zegouezh : Serge. Un estranjour a gomz evel ar Fransizion met n'eo ket, un den a gKebek eo. A sort istor karantez a grog etrezan ha Marie met... Difonnapl awalc'h.Bourrapl eo da lenn, get fent, doujans ha tenerded; tresadennoù kaer. Komzet vez galleg get an dud, met mod Kebek.

Embannet get Casterman.

medium_magasin136.3.jpgEn français : Voici une bande dessinée réalisée par Loisel et Tripp, et qui montre la vie quotidienne d'une communauté villageoise dans le Québec des années 30. Félix Ducharme vient d'y mourir. Son épouse, Marie, restera t-elle tenir l'unique magasin de la commune, celui où l'on trouve tout ? Et puis il y a le nouveau curé qui sympathise avec le menuisier anticlérical, les enfants, les paysans, l'institutrice enceinte... C'est drôle, tendre, triste, délicat, comme la vie, et les dessins sont très beaux. Les personnages parlent français mais à la façon du Québec il y a 70 ans. On dit "chauffer" pour conduire une voiture. Le deuxième tome vient de paraître, il est dans la même veine avec l'arrivée d'un nouveau personnage, Serge. Une histoire d'amour commence entre lui et Marie mais... doucement.

Editions Casterman. 

Ar manga kentañ e brezhoneg/le premier manga en breton

medium_manga122.jpgDeuet eo er maez ar manga kentañ e brezhoneg "An neñva, Rouanez ar forbanned". Ur plac'h yaouank ha koant eo, rouanez ar forbanned, a vez laeret geti d'ar re fall (strolladoù laerion) evit reiñ d'ar re baour (bet laeret get re fall, c'hwi wel ?). Ur sort Robin ar c'hoadoù eo met hep koadoù, ha koantigoc'h moarvat (met n'eus ket foto ebet ag ar paotr Robin, n'hellomp ket gouiet neuze). Xing Ling eo he añv, ur stourmerez "dant ha prim" met n'he deus ket james lazhet den emezi... Skoet, ya, met hep lazhiñ. Ha n'emaomp ket e Bro Saoz met e Bro Sina da vare "marevezh ar Rouantelezhioù" (XIe-IIe kantved araok Jezus). Brezelioù etre ar roueed, emgannoù, krogadoù, strolladoù torfetourion a bep sort hag e pep lec'h e Sina, hag ar re vunut gwasket evel da gustum...

Xing Ling a zo e foetan bro hag en emgav get ur bochad tud drouk, fall ha vil, (ar re fall a zo vil evel rezon), skoet ha trec'het int geti. Met unan zo kreñvoc'h evit ar re all. Normal eo, ur "c'hi chied" eo (un euzhvil, kwa). Rouanez ar forbanned zo tost bout trec'het (ha debret ?) getan met dont a ra a benn da flastriñ an euzhvil se, ouf. Met muioc'h a euzhviled a zo er vro (n'heller ket mui bout trankil !) ha tri all a zegouezh diouzthu ! Skuizh marv eo Xing Ling, penaos en em dennañ ? Klask a ra mont kuit met tapet eo ha trec'het vo da vat ar wezh mañ. Eurusamant, daoù baotr yaouank a zegouezh ivez, kreñvoc'h c'hoazh. Ar re se a zeu ag an "neñva", ur strollad tud kuzhet er mennezioù uhel a glask studiañ arzoù emgann ha monet araok get o "galloudoù spered"...

Skrivet ha treset eo bet an istor se get Wee Tian Beng, un den a Singapour. Troet e brezhoneg get Kristin David, Katell Leon ha Visant Roue. Bourrapl eo hag aesd da lenn, fent zo memestra daoust d'ar grogadoù e leizh (hag o c'havan un tammig hir)... An tresadennoù zo kaer. N'em boa ket bizkoazh lennet ur manga, ha n'on ket deuet da vout gaga get ar manga memestra, met lenn a rin an eil lodenn get plijadur, rak n'eo ket echu an istor e fin al levr...

Christian Le Meut 

 An Neñva, rouanez ar forbanned, éditions du Temps/Toki, 22 rue Racine, 44 000 Naoned/Nantes. Tél. 02 40 73 35 26. 8,90 euros. 

Un manga en breton : Le premier manga en breton est paru, traduction d'un livre écrit par un auteur de Singapour. Beaucoup (un peu trop) de batailles et de combats de toutes sortes à mon goût mais il y a aussi de l'humour, des personnages, de l'intelligence, des surprises; finalement, ce premier tome m'a donné envie de lire la suite même si je ne suis pas devenu gaga des mangas. Existe aussi en français. 

05/12/2006

La chasse à l'enfant continue

Communiqué du Réseau éducation sans frontières (05/12/2006). Depuis, cette famille a été expulsée au Kosovo :

"Après 20 jours de rétention et l’échec d’une première tentative d’expulsion particulièrement violente de la famille  Raba, le ministre de la chasse à l’enfant récidive : il se prépare à chasser les parents et les enfants sur un avion militaire pour une destination où le pire les attend peut-être. On ne dispose plus que de quelques heures  pour tenter de sauver la famille RABA et ses trois enfants (Qirim 7, Dashnor 4 et Dashrujé 3 ans). Il s’agit d’une famille Kosovare qui a refusé de participer à des exactions anti-serbes à la fin de la guerre du Kosovo et qui, depuis est persécutée par les anciens de l’UCK devenus policiers. La menace sur leur vie est très réelle en cas de retour au pays. Ils ont demandé le statut de réfugié en 2001. Tout les frères et sœurs de M. Raba l’ont obtenu, pas eux.

Le 17 novembre, ils étaient arrêtés à Gray, petite ville de Haute-Saône où ils s’étaient établis et où les enfants étaient scolarisés.  Le 2 décembre après 17 jours dans les horreurs de la République que sont les centres de rétention, ils étaient expédiés sur Paris en vue de leur expulsion sur Pristina. Deux passagers du vol Lyon Paris, (dont un élu du Conseil régional) qui exprimaient leur opinion sur le spectacle qu’Air France leur mettait sous les yeux étaient, plaqués au sol et menottés avant d’être mis en garde à vue.
A Roissy, en voyant l’avion qui devait les faire disparaître, Madame Raba s’est débattue avec l’énergie du désespoir tandis que son mari était maintenu saucissonné et bâillonné dans une autre voiture avec ses enfants.  Outré de ce qu’il voyait, le commandant de bord a refusé l’embarquement.

Ce matin, 5 décembre, les Raba étaient présentés à la cour d’appel du juge des libertés qui a décidé de les maintenir 5 jours de plus en rétention, ouvrant ainsi la voie à une expulsion quasi certaine : la préfecture de Haute-Saône a fait savoir qu’ils seraient montés dans un avion militaire venu de Villacoublay mercredi 6 décembre à 10h15. Bien sûr, rien ne garantit que la police aux frontières et le préfet ne mentent pas.

A l’heure où nous écrivons, au lieu d’être ramenée au centre de rétention de Lyon comme le prétendait la police, la famille a disparu. Selon certaines rumeurs, elle serait en route pour Toulouse, pour la couper de ses soutiens.

Le RESF appelle tous les enseignants de ce pays à consacrer quelques instants à parler des droits de l’Homme et de l’Enfant à partir de l’exemple de la famille Raba. Il appelle d’autre part les enseignants à se rassembler avec les élèves dans la cour des établissement à 10h15 (heure annoncée du décollage de la prison volante du gouvernement) afin d’avoir une pensée pour les enfants et les parents bannis. Il appelle enfin les enseignants de tous les établissements à disposer en évidence dans le hall des écoles, dans les salles de classer, dans les réfectoires et les CDI trois chaises vides  portant une affichette avec le prénom et  l’âge de chacun des enfants. Et ce sera ainsi à chaque fois que le ministre de la chasse à l’enfant sévira.

Les photos des enfants sont disponibles à l’adresse http://www.educationsansfrontieres.org/message.php3?id_message=430

De plus, le RESF appelle tous ceux qui le peuvent à faire connaître leurs réactions aux responsables : le préfet de Haute-Saône, le ministre de la Chasse à l’enfant, le premier ministre, le ministre des Affaires étrangères et la Minuk (afin que les Raba aient une chance d’être protégés si par malheur le gouvernement s’entêtait)"

04/12/2006

Brezhoneg war internet

Setu roll al lec'hioù internet e brezhoneg (pe get brezhoneg ha yezhoù all) m'eus savet evit emgav ar vrezhonegerien en Oriant diriaoù 30/11 paseet hag a oa war an tem-se. Un tañva eo ag ar pezh a anavezan me, mard e anavit-c'hwi lec'hioù all e brezhoneg  kinnigit anezhe dre ur "c'hommentaire" (evezhiadenn). Trug ! 

Voici un liste des sites internet en breton (ou multilingues) que je connais. Si vous en connaissez d'autres, merci de les indiquer par un commentaire.  J'ai constitué cette liste pour la rencontre des bretonnants qui a eu lieu sur ce thème jeudi 30/11 à Lorient. Une autre soirée aura lieu à Auray le 29 mars 2007.

Blogoù

- Rezore (brezhoneg/galleg) : http://rezore.blogspirit.com

- BlogYann (brezhoneg): http://yann1.typepad.com/blogyann/

- Ingilvadur (teryezhek - brezhoneg-galleg-islandeg) : http://ingivaldur.blog.lemonde.fr/

- Nevern (teryezhek brezhoneg-galleg-kastellaneg) :http://diaspora-bretonne.over-blog.com/

- Beneat, buhez pemdeziek ur paotr yaouank (brezhoneg) :
http://beneat.blogspot.com/

- Blogosser, e brezhoneg kentoc’h :
http://forzhkreatinin.blogspot.com/

- Rémi, e brezhoneg :
http://red-an-dour.blogspot.com/

- Ex-Smith (brezhoneg, rock...) :
http://ex-smith.blogspot.com/

-Le blog des blogs bretons : http://blogsbretons.canalblog.com/

- Aita Roazhon  (brezhoneg-galleg) http://ai-ta-bro-roazhon.blogspot.com/

... 



Forumoù

- Kervarker : forumoù liesyezhek  war temoù a bep sort  ha kentelioù brezhoneg http://www.kervarker.org/

- Brezhoneg skriv ha diskriv : http://brezhoneg.myrealboard.com/

- Flap : forum e brezhoneg http://malomorvan.free.fr/bzh/forum/phpBB2/index.php



Lec’hioù all

- Bremaïk : http://bremaik.free.fr/- Ofis ar brezhoneg (divyezhek) : http://www.ofis-bzh.org/index.php

- Fanch Broudic (brezhoneg/galleg) : http://perso.orange.fr/fanch.broudic/

- Kerlenn Sten Kidna (divyezhek) : http://membres.lycos.fr/stenkidna/deg.htm

- Diwan Breizh (divyezhek): http://www.diwanbreizh.org/

- TES : embannadurioù evit ar vugale :
http://www2.ac-rennes.fr/tes/

- Yann Gerven (e brezhoneg) : http://geocities.com/yann_gerven/

- Klaskerien ha Treizherien soñjoù :
http://queteurs.cg29.fr/

- Agence Bretagne Presse (galleg, brezhoneg, gallaoueg, saozneg...) :
http://www.agencebretagnepresse.com/

- Kuzul sevenadurel Breizh (lec’hienn ofisiel ha blog) : http://www.kuzul.info/

- GeoBreizh : http://www.geobreizh.com/

- Emglev Bro An Oriant (brezhoneg-galleg): http://www.emglevanoriant.com/

- Fest noz - fest deiz :
http://www.fest-noz.net

- Klaskato ar web Breizhek : http://klaskato.free.fr/awb/degemer/

Radio e brezhoneg dre internet
- Radio Stalig :
http://radio.stalig.com/Introduction.html

- Radio Bro GWened : http://www.radio-bro-gwened.com/

Skinwell e brezhoneg dre internet :

- An taol lagad France 3 : war pajenn kentañ al lec’hienn klikit barzh “régions” war “éditions nationales, régionales et locales en vidéo” : http://jt.france3.fr/


Wikipedia :

- Wikipedia, 10.000 pennad skrid e brezhoneg : http://br.wikipedia.org/wiki/Degemer

...