rezore

Tud an UDB Kreiz Breizh n'int ket kountant anezhe : n'eus netra e brezhoneg e mirdi ar Faoued, ur mirdi bras ha brav tre. Setu a gaoz da berak o deus skrivet d'ar maer, André Le Corre.

"Aotrou maer,
Ho kêr a zo dellezek da gaout brud mat gant live uhel ha kalite diskouezadegoù an arzhourien liesseurt a vez kinniget  e mirdi-kêr Ar Faoued. Gant diskouezadeg ar bloavezh 2010, diwar-benn Robert Micheau-Vernez, oc’h deuet a-benn da lakaat an arzhour-se da vezañ anavezet gant ar brasañ niver. An den-se oa liesseurt e zonezonoù : prier, kizeller, liver, treser, skeundennaouer, skriteller, flemmskeudenner, broder, soner biniouù, prezegenner, krouer : gwer-livet, ikonennoù, arrebeuri, dilhad ha bannieloù. Bez’ e oa, ivez, difenner ar brezhoneg ; ur yezh en doa klevet er gêr e Brest, digant ar vatez, ur c’hoef war he fenn, a laboure e ti e dzud. Ur yezh en doa desket e-mesk tud ar Vro pa yae d’ar pardonioù pe pa zaremprede an dud a rae war-dro kevredigezhioù an Emsav : Festival Binioù Bras Kemper, Bleun Brug, Festival Etrekeltiek, Ar Falz… hag ivez gant arzhourien strollad ar “Seiz Breur“.

Hed-ha-hed e vuhez arzhour en doa strivet da gas ar yezh war-raok en ur lakaat hor yezh war-wel en e oberennoù : gwer-livet, taolennoù, skeudennaouiñ al levrioù, tresadennoù…  Neuze, Aotrou maer perak e laoskit ar brezhoneg e toull-dor mirdi ho kêr, hor yezh ne vije ket dellezek da gaout meneg en ho mirdi ? Gant an diskouezadeg-se ho poa an digarez da lakaat ar brezhoneg war-wel, evit ar wech kentañ, e mirdi ho kêr. Evit abegoù dianav deomp n’ho peus ket bet c’hoant, pe n’eus ket fellet deoc’h, reiñ e blas d’ar brezhoneg en ho kêr. Padal, niver brasañ ar Vretoned, en o mesk brezhonegerien Kreiz Breizh a blij dezhe an arzhoù, hag a vez o hentiñ ho mirdi, a vefe bet plijet kaer gant an dra-se. Gwelloc’h ganeomp krediñ e oa dianav krenn ganeoc’h ar youl kreñv a oa gant an arzhour meur-mañ da reiñ ur plas, war an ton bras, d’ar brezhoneg en e oberennoù.

Niverus eo mirdioù Breizh a vez panelloù divyezhek, brezhoneg/galleg, pe teiryezhek, brezhoneg/galleg/saozneg enne : Porzh-mirdi Douarnenez, Mirdi Breizh Roazhon, Miriddi ar skol e Botoha,  Mirdi ar paludoù e Gwennrann…

Goulenn a reomp diganeoc’h lakaat, diouzh skouer  ar c’hêrioù-se, panelloù en div yezh e mirdi ho kêr. Kement-se a-benn doujañ ouzh spered oberennoù an arzhourien a vez diskouezet er mirdi, hag ivez evit diskouez ho youl dileuriad da harpañ ar brezhoneg. Ar brezhoneg a zo evel glad hor monumantoù pe glad arzhoù hor Bro : sonerezh, dañs, livouriezh… ur vektor  eus idantelezh Breizh.


Degemerit Aotrou maer, hor gourc’hemennoù."

Herve ar Gall mouezh UDB Kreiz Breizh, Daniel Garrin mouezh UDB Pondi-Pourlet

 

Disul paseet m'eus gweladennet Kastell duked Breizh e Naoned, hag ar mirdi savet e-barzh a ziar istor Naoned.  Pemp euro eo evit monet a-barzh, n'eo ket ker met, ma faota deoc'h selaoù  an displegannedoù e brezhoneg, koust a rayo tri euro oc'hpenn evit feurmiñ ur "c'hlevheñcher", da lâret eo un "audioguide".  Fiskal eo : 110 displegadenn a zo bet enrollet get brezhonegerion ampart (evel Manu Mehut, aktour ha animatour radio). Ha, mard oc'h kollet, ma ne gomprenit ket ur ger bennak, an displegadennoù (e galleg) a zo bet lakaet dre skrid ba' pep sal (32 a zo).

Mod-se m'eus heuliet an traoù get ur mignon a zo e chom e Naoned.

Kastell duked Breizh eo, kaer-tre da welet ag an diabarzh. Kempennet eo bet d'un doare modern awalc'h, ha brav, d'am sonj. Met ar mirdi staliet a-barzh a zo mirdi istor Naoned ha pas istor Breizh. Ha c'hoazh, Naoned adalek Anna Vreizh. Ur sal hepken a zo war ar ragistor, an henamzer hag ar grennamzer. Ar sal gentañ nemeti ! En eilvet sal e vez diskouezhet ur filmig, ur sort tresadenn bev, war istor Anna Vreizh. Kaer eo, ha n'eo ket kuzhet youl an dukez a faote dezhi e vehe chomet emrenn Breizh. N'eo ket kuzhet ivez ar brezel spontus a oa bet etre 1488 ha 1491 etre Bro C'hall ha Breizh...

Ar lerc'h, salioù all a ziskouez penaos an Naonediz a oa konversanted a-feson, betek mont da brenañ ha da werzhiñ tud, ar re zu ag Afrika! Spontus bras eo ur sal savet evel ma vehemp e-barzh ur vag a gase ar sklaved d'an Antilhez. Ur verb nevez a m'eus desket : "morianeta" ("faire la traite des nègres")... Hag ar c'honwerzh-se doa padet betek kreiz an naontekvet kantved daoust dezhan bout difennet groñs dija.

Met tud Naoned a oa barrek bras ivez evit doareieù all d'ober konwerzh pe da sevel uzinioù (friturioù, uzinioù bagoù, sukr pe katew evel LU). An istor-se a zo displeget ivez, evel ar pezh a oa c'hoarvezet e-pad an dispac'h, an eil brezel, ha c'hoazh. Interesus eo, ha deverrus ivez.

Goude bout gweladennet ar mirdi, dizoloet m'eus ar c'hastell e-unan en ur ober tro an hent-ged, ur bourmenadenn istorel kentelius ivez. Ha displegadennoù 'zo a zo skrivet e brezhoneg ivez, ar pezh n'eo ket gwir er mirdi e-lec'h n'eus nemet an "audioguide" evit ho ambrougiñ e brezhoneg.

En français : petite visite - conseillée - au Château des ducs de Bretagne à Nantes et au musée installé à l'intérieur qui retrace l'histoire de la ville de Nantes depuis 500 ans.

Christian Le Meut

ww.chateau-nantes.fr