Ok

En poursuivant votre navigation sur ce site, vous acceptez l'utilisation de cookies. Ces derniers assurent le bon fonctionnement de nos services. En savoir plus.

20/08/2008

Yec'hed mat c'hoazh !

a80fec0f4ba4fa0f803622e7b5ca6b89.jpgMa ! Tud a zo a ouia skriv "Yec'hed mat" d'un doare dereat memestra (lennit ar pezh skrivet genin d'an 7 a viz Eost). An etiketenn-se m'eus hi c'havet war gein ur voutailh bier, ar Morgat, savet er Gerveur, ha gwerzhet du-hont (marteze barzh un nebeut stalioù all en douar bras). Troet eo bet gete "A la vôtre", ar pezh n'eo ket gwir penn da benn : "Bonne santé" e vehe bet gwelloc'h. Met kalz gwelloc'h eo evit ar pezh a zo bet graet get ar stal en deus savet ur rummad evaj anvet "Yar mat" ! Ur sistr get chug pe subenn yar e-barzh ?

Ouf ! Il y a quand même des gens qui savent écrire "Yec'hed mat" à peu près correctement (lire note du 7 août).  J'ai trouvé cette étiquette sur le dos d'une bouteille de bière, la Morgat, produite à Belle-Ile-en-Mer et vendue là-bas (peut-être aussi dans quelques magasins du continent). C'est traduit par "à la vôtre" ce qui n'est pas complètement exact puisque ça signifie "Bonne santé" (littéralement : "santé bonne"). Mais c'est quand même bien mieux que les fabricants de cidre qui ont appelé récemment une gamme de leurs produits  "Yar mat" ce qui, en breton écrit, signfie "poule bonne" ! Un cidre au jus de poule ?

07/08/2008

Un cidre au jus de poule ?

ac71cf216fbc02bbaa1c0b11fd4b3e76.jpgLu le 15 juillet dernier dans un article consacré au cidre (Le Télégramme) : une entreprise appelée Val de Rance a conçu un nouveau breuvage, un apéritif avec cidre, litchi et "kumquat" (sorte de mandarine amère explique le journal). Et comment la nouvelle boisson a-t-elle été appelée : "Yar mat"...

Pourquoi appeler "Bonnes poules" (ou "bonnes volailles") ce produit ? Y-ont-ils mis du jus de poule, ou du bouillon de poulet ? Evidemment non. Les bretonnants auront sans doute compris qu'il s'agit du "yec'hed mat" qui signifie "bonne santé" et que l'on s'échange en trinquant. Il se prononce souvent raccourci en "yar mat" mais ne s'écrit jamais ainsi. D'où ce quiproquo d'un apéro s'appellant "bonnes poules"...

Les responsables de la société Val de Rance se sont-ils renseignés avant d'accomplir ce forfait orthographique ? Ont-ils pris contact avec des bretonnants capables de les conseiller ? Avec l'Office de la langue bretonne ? Car, mais ils le savent, bien-sûr, le breton est une langue avec ses normes et l'on ne peut faire n'importe quoi avec, au risque du contresens, du ridicule, de l'erreur fatale, comme c'est le cas ici.

Christian Le Meut 

Sistr : "Yar mat" ha yec'hed fall

a0c3d8feddfe9d14f661507102cd0ad8.jpgSetu ar pezh m'eus lennet barzh Le Télégramme n'eus ket pell zo (15/07), barzh ur pennad a ziar-benn ar sistr : un embregerezh anvet Val de Rance deus savet un evaj nevez, un digor kalon graet get sistr, litchi ha "kumquat" ("ur sort mandarinenn c'hwerv" eme ar gazetenn)... Ha penaos a zo bet anvet an evaj nevez savet gete ? "Yar mat" !
"Yar mat" ? Perak "yar" ? Perak gober "Bonnes poules" pe "bonnes volailles" ag un evaj get sistr ? Lakaet eo bet kig yar, pe subenn yar, e-barzh ?
Tamm ebet, evel rezon.
C'hwi peus komprenet : "Yec'hed mat" a vez distaget "Yac'h mat" (pe "Yar mat") alies awalc'h get an dud, ha genin ivez. Met ne vez ket skrivet mod-se, tamm ebet, met "Yelc'hed mat", pe  "Yehed mad"... Hag ar "yar" a chom er glud.
E galleg, ur frasenn evel : "Je ne sais pas" a vez lâret alies get an dud "chaipas" met dre skrid, "chaipas" a za da vout : "Je ne sais pas". Pevar ger.
Henvel eo e brezhoneg met get un diforc'h talvoudus memestra : ur bochad tud ne ouiont ket skrivañ brezhoneg rak ne vez ket kelennet hor yezh er skol c'hoazh, nemet get ul lodenn vihan ag ar boblañs.
Farioù sort-se a ziskouez, d'am sonj, yelc'hed fall hor yezh... Ha digaster tud zo. Tud a zibab anvioù e brezhoneg d'ober bruderezh evit o froduioù hep mont da glask pelloc'h.
Pennoù bras Val de Rance, da skouer : ha gouzout a reont penaos eh eus reolennoù evit skrivañ brezhoneg, evel ma z'eus e galleg ? Hag o deus goulennet o ali get brezhonegerion ampart, pe get Ofis ar brezhoneg, araok lakaat an anv-se ? Ne vehe ket kalz a dra d'ober.
Ar pezh a zo sur genin, ne breniñ ket un evaj get un añv ken droch ! Ha c'hwi ?

Christian Le Meut