rezore

Nandeleg joéius de rah en dud, er ré vraz hag er ré vunud !

Écrit par : M | 24/12/2010

AR PELLGENT

Deuet da veza brasoh, seiz vloaz pe ouspenn, or-beze droad da vond ivez d’ar pellgent pe overenn hanternoz.
Beilladeg a veze a-raog. Eur bern mad a vouded a veze lakeet en oaled en-dro d’an daol. Lod a oa tig da hoari domino, ar re gosa dreist-oll. Ar re all a blije muioh dezo ar hartou. Ar re na ouient ket c’hoari a zelle.
Ni, ar ribitaill, a veze o c’hoari e lost an ti. Pa reem re a drouz e save karnaj warnon : « dabord e pakoh ma ne jomit ket peoh ! »
C’hoari a reem en em baka e lost an ti teñval, rag eno ne veze ket a houlou, ar pez ne zisplije ket deom. C’hoari koukoug a reem en eur vond da guzad a-dreñv an arrebeuri pe dindan ar gweleou-kloz. Eno a-vad, e veze aon o vond. Ar re hardisa nemetkén, a grede mond en toull du-ze, a-wechou leun a logod.
Daoulagad tan eur haz bennag a sponte ahanom. Kalz a veze war-dro an ti ha ne vezent ket atao doñv.
War-dro dég eur e veze askoan : silzig a veze fritet gand or mamm war ar billig losteg. Nag a hwez-vad neuze dre an ti a-béz ! Nag e lipem or mourrou pa veze lakeet deom eun tamm silzig war or plad, or bizied o servicha deom da fourchetez, al lipig o tivera diouto ! Evid echui e veze eur banne kafe pe eur banne te. Setu on askoan ! Ne rivine dén e-béd. Ha ni a veze eüruz.
A-wechou e veze lavaret deom : « Ma vez sklêr al loar ez eoh d’ar pellgent. »
Hag e sellem pell a-raog ouz an almanak da weled penaoz e vefe loar : war he hrésk, pe war he hann, pe war he diskar. Gand al loar war he hann, ezomm e-béd da gaoud letern evid mond d’ar pellgent.
Med pa ne veze ket a loar, pebez abadenn mond euz an Ogellou d’an iliz e-kreiz an noz du ! Eul letern a veze gand va zad a valee er penn a-raog. Med, a-raog loh euz ar gêr, va zad a garge a foenn restell ar hezeg : o askoan evid noz Nedeleg.
N’am-eus ket a zoñj e vije roet eun dra bennag d’ar zaout.
Etre an Ogellou hag ar bourk, an hent a oa fall-fall d’ar mare-ze, evel eun hent bet greet da vired ouz an dud da baseal. Leun e veze, e-pad ar goañv, a boullou dour, a vouillenn hag a bri, imposubl da dreuzi nemed en eur harr hag a yee el lagenn a-wechou, beteg e vendeliou. Ar hezeg avad, a dreuze êz, boazet ma oant da gerzed en dour hag el lagenn.
Hag an dud war o zroad ?
Mond a reent dre ar gwenojennou hag a riboule dre ar hleuziou pe a-dreuz ar parkeier. Pa ranked kemered an hent e veze lammet diwar eur mên war eun all ; ouz kostez ar hleuziou leun a lann hag a flemme deoh ho tremm pa 'z eed re dost dezo, dreist-oll e-kreiz an noz teñval, pa vezem o vond d’ar pellgent gand eul letern hepkén d’or sklêrijenna.
Erruet er bourk, e veze lezet al letern e ti ‘r Fave, skarzet eun tammig ar fank diouz or bouteier, ha goude, buan d’an iliz evid kaoud plas hag evid gweled Jean-Louis ar Hloher oh elumi ar gouleier. An dra-ze ‘oa, evid ar vugale, eun dra kuriuz kenañ da veza gwelet.
Ar re-mañ, gouleier-koar, a oa e-leiz anezo, kement ma ne hellem ket o honta !
Edont ouz solier an iliz, eur zolier steredennet evel an oabl glaz, war kurunennou braz, an eil a-zioh e-bén, med bihannoh-bihanna dre ma'h uhellaent. Mouchenn peb goulaouenn a oa stag an eil ouz e-bèn gand eul las gwenn koaret.
Jean-Louis, gand eur vaz en he bég eul “lost-raz” elumet, a lakee an tan e penn al las, ha kerkent, dre al las-se e rede an tan euz eur houlaouenn d’e-bén, hag en eun netra eh en em gave entanet an oll houlaouennou-koar dirag on daoulagad estlammet.
Klask a reem konta niver ar gouleier. Med kement a oa anezo ma chomem boud war on taol. Gouleier a-zioh or penn, med gouleier ivez dirazom, e-leiz, war an aoter. Skedi a reent beteg trella on daoulagad ha kas diouzom ar c'hoant kousked.
Leun e oa ivez an iliz vraz, n’eo ket hepkén gand an dud, med gand chwéz-vad kreñv gwez sapin Kraou Nedeleg, a garge eur heur a-béz, keur Intron Vari ar Rozera.
Ar gwez-sapin-ze, deuet euz Koad Kervengi, peder pe bemp anezo, a bigne beteg solier an iliz.
Dindanno edo kraou ar Mabig-Jezuz, en-dro dezañ prajou greet gand kinvi, meneziou, stêriou, ha deñved e-leiz gand o fastored, an êr dezo da zond diwarherr war-zu ar hraou santel. A-zioh ar hraou, eur steredenn lugernuz hag Élez o kana “Gloria in excelsis Deo” (Gloar da Zoue e barr an Neñvou).
Da hanternoz, goude kan eun ofis e latin, a-raog an overenn, e vo douget d’ar hraou, gand ar beleg, ar Mabig Jezuz ha lakeet en e gavell, etre Jozef ha Mari e vamm, a-dreñv dezañ, eun ejenn hag eun azen o c’hweza war e zaouarn.
O ! na pegen c’hwék, an daolenn-ze, d’or halon vugel ! Na pegen aliez, e-doug miz genver, ez aim d’he gweled, da lakaad or gwenneien e kéf an Élig ruz hag or zalude, beb gwech ma veze roet dezañ eur prof bennag.
Leun kouch eo an iliz. Ar han a ya en-dro. An overenn a gomañs. Ar “hyrie” hag ar “Gloria” a lak an iliz da dregerni. An dud fidel a anavez an oll doniou dindan eñvor. An overenn-bréd a dremeno evel-se buan-kenañ.
Ar hurust a hèj e glohig : ar gorreou. An oll a stou o fenn. War-lerh e kaner «Me ho salud, Korv va Zalver 'zo diskennet war an aoter. »
Ar gomunion da fin an overenn genta a bado pell amzer. E-keit-se, ar hantikou brezoneg, kantikou Nedeleg ha re all, a dregern. Eun toullad kanerézéd, en dribun, a gas ar han en-dro. Eun drugar eo o zelaou ha kana war o lerh an diskanou. Ar re-mañ 'oa ol lod rag gouzoud a reem anezo koulz lavared oll dindan eñvor. Hag e sachem warno, m'hel lavar deoh !
War-lerh an overenn-bréd e vo diou overenn all ha ne vo kanet enno nemed kantikou brezoneg. Setu eun diskan hag a zeue ganeom a-bouez-penn :
« Ni hoh ador, Mabig Jezuz,
Mabig dous ha karantezuz,
Doue meurbéd madelezuz.»
Distro d'ar gêr, ez eem d'or gwele war-eün heb ober re a drouz gand aon da zihuna ar re a oa kousket. Div eur pe ziv eur hanter e veze a-benn neuze. Berr e vo or housk. Hir a-walh, koulskoude, evid ober huñvreou kaer, e-keit ha ma sklake atao en oaled eteo Nedeleg : huñvreou leun a houleier, a Élez hag a gan.
Evel-se e tremene or buhez merket gand goueliou braz an Iliz : Nedeleg, Pask, ar Pantekost, Goueliou ar Zakramant, gouel an Oll-Zent...
Va zud ne oant ket pinvidig. Beva 'reent diwar nebeud a dra, a-forz da labourad ha da espern. Med ni en em gave eüruz daoust ma veze tano an amann war or bara. An disterra tra a ree plijadur deom. An disterra c'hoarieIl a veze a-walh d'or hontanti. Daou wennegad bonboniou da zul on lakee laouen. Ne houlennem ket muioh. An oll vugale en-dro deom a oa evel-se.
Or Mabig-Jezuz sukr da Nedeleg a ree deom kemend a lorh hag ar bern
c'hoariellou kér a roer hirio da vugale vihan on nized ha nizezed, hag a vez skuiz a-benn fin an devez kenta gand kemend-all a draou dirazo. Prestig emaint taolet en eur hougn, hag e kaver anezo o c'hoari gand petra ? gand kapsulennou boutaillou kavet ganto war an daol, da fin ar préd.
Ni a ouie hag a gomprene talvoudègèz an arhant a houneze or herent gand kalz a boan. Ar vugale a-vremañ ne gornprenont ket : re a arhant etre o daouarn.
Ni a ouie hag a gomprene talvoudègèz eun tamm bara. E daoler kuit a vije eur pehed evidom, ha ma tigoueze ganeom hén ober, e taolem anezañ dreist or penn, a-dreñv d'or hein, goude ober sin ar groaz. Desket e oa bet deom kaoud doujañs ouz ar bara evel ouz eun dra zakr.
Bugale an amzer a vremañ n'ouzont mui petra ‘goust, e poan hag en arhant, gounid eun tamm bara. Setu perag e kaver bara o ruill, hirio, e foz an hent, torziou a-béz taolet d'ar blotou, ha kaset gand karr an dideiler da vaga al logod hag ar razed, en eun toull mengleuz bennag war ar mêz.

(Visant Seite -"Marh Reiz")

Écrit par : Froud | 24/12/2010