Ok

En poursuivant votre navigation sur ce site, vous acceptez l'utilisation de cookies. Ces derniers assurent le bon fonctionnement de nos services. En savoir plus.

28/09/2010

Ne vo ket mui brezhoneg e lise Karaez...

Ne vo ket mui kentelioù brezhoneg e lise Serusier (Karaez) met tud 'zo n'int ket kountant... Finis, les cours de breton au lycée Sérusier de Carhaix, mais certaines personnes ne sont pas d'accord...

http://www.letelegramme.com/local/finistere-sud/chateauli...

22/09/2010

Ur skol Diwan war Frans 2/Une école Diwan sur France 2

A drugarez da Gwen, hag en deus kaset al liamm, e c'hellomp sellet doc'h ur reportaj bet skignet dec'h war Frans 2 a ziar benn ar skolioù divyezhek. Skol Diwan Landerne a zo bet filmet.
Grâce à Gwen, qui a transmis le lien, nous pouvons regarder un reportage diffusé hier sur France 2 à propos des écoles bilingues. L'école Diwan de Landerneau a été filmée.

http://cestauprogramme.france2.fr/index-fr.php?page=artic...

E fin an abadenn, ar gazetennerez a lâr ur "frasenn e brezhoneg", sanset, da Sophie Davant* : "Me a kar dit ha brao tre oud"... Brezhoneg saout, memestra. Ur fari 'zo : ne vez ket lâret "Me a kar dit" met "Da gar a ran", pe "Ma a gar ac'hanout", pe c'hoazh "Me ho kar". Ha "brav tre out", vehe gwelloc'h.

A la fin du reportage, la journaliste dit une phrase en breton, mais incorrecte, à Sophie Davant : "Me a kar dit" pourrait se traduire par "J'aime à toi", et ce n'est pas ainsi que l'on dit "Je t'aime" en breton mais "Da gar a ran", ou encore "Me a gar ac'hanout", ou encore "karout a ran ac'hanout", ou encore... I l y a plusieurs façons, dont le vouvoiement dans certains coins : "Me ho kar"... Et "brav tre out" serait plus correcte du point de vue orthographique que "brao tre oud"...

Daou vloaz ha tregont 'zo a oa bet savet ar skol Diwan kentañ (kentañ skol e brezhoneg), met ar brud ne oa ket degouezhet c'hoazh e lec'hioù 'zo, koste Frans 2 e Pariz...
La première école Diwan a été créée il y a 32/33 ans mais, manifestement, la nouvelle n'était pas encore arrivée dans certains endroits, du côté de Paris...

* Trugarez da Sophie da vout difariet ar pezh a lar ar gazetennerez : ar yezhoù rannvroel n'int ket yezhoù estren... Merci à Sophie, qui a corrigé le propos de la journaliste : les langues régionales ne sont pas des langues étrangères en France, elles sont même reconnues depuis 2008 dans la Constitution française comme faisant partie du "patrimoine de la Nation"...

 

20/09/2010

Penaos skrivañ brezhoneg ? Comment écrire le breton ?

Tabutoù 'zo war ar skrivañ e brezhoneg; ur pennad interesus sinet get Jean Le Du a zo war lec'hienn internet Fañch Broudic./On trouvera sur le site de Fañch Broudic un articl intéressant de Jean Le Du intitulé "comment écrire en sujet", sujet qui suscite quelques polémiques...

http://languebretonne.canalblog.com/

15/09/2010

C'hoariva e brezhoneg e Gwened/Théâtre en breton à Vannes

gwened047.jpgAn dibenn sizhun kentañ e vo dalc'het "Gwened e Breizh", gouelioù tro dro sevenadur Breizh. Digwener da noz (17/09) e vo kinniget Divroa, pezh c'hoari savet get Strollad ar Vro Bagan. Le week-end prochain Vannes fêtera la culture bretonne avec, notamment, la pièce de théâtre en breton (sous titré) Divroa, montée par la trroupe Ar Vro Bagan. 20h30. Palais des arts. 12/6 €.

http://www.letelegramme.com/local/morbihan/vannes-auray/v...

http://www.mairie-vannes.fr/

Pellgomz : 02 97 01 60 30.

Cours de breton pour adultes : koste Karaez (Carhaix) hag e Breizh a bezh

An distro skol eo, evit ar vugale, ar grennarded met ivez evit ar re en oad, an oadourien. Koste Brest, An Alré, ha Rostren... Liammoù all a vo lakaet tamm ha tamm. C'est la rentrée aussi pour les cours de breton pour adultes : petite liste non exhaustive...

E Breizh a-bezh : http://www.letelegramme.com/ig/generales/regions/cotesarm...

Koste Karaez : http://www.ouest-france.fr/actu/actuLocale_-Eostin-Spered...

E Guengat (koste Kemper) : http://www.ouest-france.fr/actu/actuLocale_-Creation-de-c...

E Lokmalo/Locmalo (56), Kafe bara amonenn a ginnig kentelioù ivez : KBA-lance-sa-saison-de-langue-bretonne-_56113-avd-2010090...

E Plañwour/à Ploemeur : http://lorient.letelegramme.com/local/morbihan/lorient/vi...

E Liger Atlantel/En Loire Atlantique : http://www.agencebretagnepresse.com/fetch.php?id=19685&title=C'est%20la%20rentrée%20de%20la%20langue%20bretonne%20en%20Loire%20Atlantique,%20enfin

Rostrenen/Rostren : http://www.ouest-france.fr/actu/actuLocale_-Ils-souhaiten...

An Alré : http://kerlenn-sten-kidna.nireblog.com/

Brest-Guilers :

http://www.ouest-france.fr/actu/actuLocale_-L-enseignemen...

07/09/2010

Levr : Geriadur ar brederouriezh/Dictionnaire de philosophie

Kalvez039.jpgUr sapre labour n'eus graet Tugdual Kalvez evit skrivañ al levr-se : 566 pajenn evit displegiñ e galleg termennoù ar brederouriezh ha kinnig termennoù brezhoneg. Ul labour talvoudus evit ar vrezhonegerion, ar re a studi filosofiezh met ar re all ivez, razh an dud intereset get ar gerioù. Savet eo bet get un den a zo bet kelenner prederouriezh (war e leve emañ bremañ). Me m'boa heuliet kentelioù getan pand e oan el lise Colbert, en Oriant, met ne oan ket dedennet bras get an danvez-se... Gerioù aes a zo displeget, evel "devoir", "entendement", ha gerioù kalz diaesoc'h evel "Eriebnis"... Embannet get CRBC lec'hienn Roazhon 2/Tir, 25 € ...

Un dictionnaire de philosophie français/breton vient de paraître, oeuvre du professeur de philo à la retraite Tugdual Kalvez. Il est facilement accessible aux non-bretonnants car les entrées et les définitions sont d'abord en français, puis l'auteur propose une traduction du terme en breton. Cette somme (566 pages) sera utile aux étudiants en langue bretonne, mais il pourra aussi intéresser toutes les personnes aillant le goût de la philosophie, des idées et des mots. L'auteur, en effet, explique et traduit des termes courants mais aussi des termes rares, comme "Eriebnis". L'ouvrage est édité par TIR (CRBC site de Rennes 2). 25 €.

01/09/2010

Léon Werth (1878 - 1955) : un abadenn war France Inter

E 2006 em boa embannet an notenn-mañ a ziar Léon Werth, ur c'hazetenner ha kazetenner ankouiet a gavan talvoudus e levrioù hag e sonjoù. Un diskouezadeg a ziar e benn a zo kinniget hiriv an deiz e Issoudun, hag un abadenn skingomz a zo bet war France Inter dimeurzh paseet (31/08-klaskit ba' dielloù), setu al liamm, ha ma destenn en dro !

http://sites.radiofrance.fr/franceinter/em/humeurvagabonde/

"Marteze peus-c’hwi lennet “Ar prins bihan” skrivet get Antoine de Saint Exupéry troet eo bet e brezhoneg). Al levr se, brudet er bed a bezh, a oa bet embannet ha moullet evit ar wezh kentañ er Stadoù Unanet e pad an eil brezel bed e 1943. Ur bloaz war lerc’h Saint Exupéry oa bet lazhet get kanonioù alaman e sturiein ur c’harr nij brezel a dreist da Frans... War pajenn gentañ “Ar prins bihan” e kaver un dédikas da Léon Werth “pa oa krouadur” anezhan, mignon bras Saint Exupéry. Léon Werth oa ur c’hazetenner ha skrivagner brudet awalc’h d’ar mare se, met ankoueit hiriv an deiz. Saint Exupéry en doa kavet repuidi er Stadoù Unanet, ha Léon Werth oa chomet e Frans, kuzhet en un ti er Jura, peogwir e oa juif anezhan.

Léon Werth oa ganet e 1878 e Remiremont, er Vosges. Aet oa kuit da Baris da studiañ. Mignon Oktav Mirbeau, e deroù an ugentved kantved, Léon Werth oa bet gobret war lerc’h evel kazetennour. Skrivet en doa levrioù a ziar benn livourion, met ivez, a c’houde ar brezel bed kentañ, war e vuhez soudard : “Clavel soldat” ha “Clavel chez les majors”. Taol spered soudard ha brouadelour ne oa ket get Léon Werth, tamm ebed. Tost d’ar gommunisted ha d’an anarkourion oa eñ kentoc’h met hep bout barzh ur strollad politikel. Ur spered dieub a oa, ar pezh oa bet komprenet buan get ar Bolchevisted o unan. C’hwec’h vloazh goude an dispac’h er Russia, e 1923, Werth a faote monet d’an URSS d’ober reportajoù. Pas, chomit er maez, aotrou kazetenner, doa reskontet pennoù bras an URSS. Bez oa dija re a draoù fall da wellet, moarvat... Werth oa aet betak ar “Cochinchine” (Indochine) e 1926. Ha skrivet en doa war lerc’h ul levr-reportaj war ar pezh en doa gwellet du hont. Werth a save a enep d’ar trevadenerezh (kolonialisme) d’ar prantad se dija. Kozh oa Werth pa en em gavas get Saint Exupéry evit ar wezh kentañ just araok an eil brezel bed. Ha setu an daou labous se mignoned bras, met dispartiet get ar brezel. Barzh ul levr anvet “Tri devezh ha tregont” ("33 jours") Werth a ziskouez pegen spontus oa bet an “débacle”. War hentoù an “débacle” oa bet Werth, e vaouez hag e vatezh. Barzh al levr se al lennourion a well penaos en doa Fransizion zo degemeret mat an Alamaned. Penaos tud a brofite ag an “débacle” met penaos iwez tud all a sikoure ar re all, evel ur familh labourision douar koste Montargis hag o doa degemeret mat ar famil Werth.

Repuet e Saint Amour (Jura)
Erruet oa ar familh Werth er Jura goude bout paseet tri devezh ha tregont ar an hentoù. Un ti dezhe oa en ur barrez vihan anvet Saint Amour. Léon Werth a oa chomet kuzhet du hont, dre ret, e pad pewar blead, araok monet en dro da Baris e penn kentañ 1944. Hir oa an amzer e Sant Amour hep e vaouez, distroet da Baris, hag hep e vab. Leon Werth a skrive e vuhez pemdeziek, a pezh klewet getan er radioioù, Vichy, Londres, Suisse; ar pezh lennet getan ivez, ar pezh lâret get tud ar barrez, tud ag ar vourc’h pe al labourision douar. Karet oa ar marechal Petain met pas e gouarnamant nag e gentañ ministr Laval, hag ar jeneral de Gaulle oa daet da vout brudet buan awalc’h. Werth a lenne kazetennoù embannet get ar Resistans hag a anave e 1943 ul lec’h anvet “Auschwitz” koste Pologne e lec’h ma veze lazhet ur bochad tud...

Tamm ha tamm spered an dud a chanche hervez disoc’hoù ar c’hrogadoù bras er bed a bezh. Leon Werth a gompren mat ar “propagande”. Goude Stalingrad, armeou a Vro Alamagn a yae ar gill en Europa Reter a bezh, hag en Afrika hanternoz iwez. Met ne oant ket bet trec’het, hervez ar propagande nazi. Nann : “Victoires défensives” a veze graet ag ar c’hrogadoù kollet se get an Nazied. “Victoires défensives”, ya, betak Berlin ! Met klewet hon eus ni propagandoù sort se e pad ar brezelioù diwezhan evel “frappes chirurgicales...”, "Guerre zéro mort"....

Léon Werth a gave hir e amzer ha chom hep bourjal, hep fichal. Eñ a skriv : “N’eo ket m’em bro amañ, Breizh eo ma bro”... Leon Werth a vourre Breizh, war e seblant, hag a vourre beajiñ, dre vras.

“Dépositions 1940 - 1944”
Goude ar brezel ar gazetenn skrivet mod-se oa bet embannet edan an titl : “Dépositions - journal 1940-1944”. Ul levr tev skrivet get an den a gare ar re all. Kasoni ebet barzh skridoù Leon Werth daoust ma oa bet lazhet ur bern tud e pad ar brezel, hag e mignon bras Saint Exupéry en o mesk. Leon Werth zo marv e 1955. E levrioù a vez embannet en dro hiriv an deiz get ti embann Viviane Hamy : “Clavel soldat”, “Cochinchine” ha “Déposition”. Ul levr nevez a zispleg e vuhez : “L’insoumis”, skrivet get Gilles Heuré.
Ur skrivagner hag ur c’hazetennour a bouez oa Léon Werth. Un den chomet dieub ha digor e spered betak fin e vuhez".
Christian Le Meut

24/08/2010

An Dasson : Ar hentoù Lokmaria-kaer/Sur les routes de Locmariaquer

AD72038.jpg"Daet eo er-maez niverenn 72 An Dasson, ar  gelaouenn divyezhek embannet get Kerlenn Sten Kidna. Enni e kavoc’h un teuliad anvet "Ar hentoù Lokmaria-Kaer". Jacques Madec ha Loic Marion, daou eil maer, a zo bet aterset get An Dasson. Ur pennad daouzek pajenn dezhi a zo àr an anvioù lec'h (lec'hanvadurez), skrivet get Yann Gaudion. Ar-lerc'h, c'hwi a gavo ur bourmenadenn "En dro d'ar peulvanoù" (Christian Le Meut), hag ur pennad skrivet get Daniel Carré àr an "Dihunerion e Lokmaria-Kaer". Daet a oa Loeiz Herrieù, skrivagner, barzh, kaner, e 1908, da lâr d'an dud derc'hel get ar relijion ha get ar brezhoneg... Ha 300 den a oa daet da selaou doc'htañ. Ma faota deoc'h gouiet muioc'h prenit An Dasson 72.

An Dasson niverenn 72 a vez gwerzhet 5 €, en davarn Le p'tit bar e kreiz bourc'h Lokmaria-Kaer ; e Coop Breizh (An Oriant) ; Lenn ha dilenn (Gwened) ; Breizh ma bro (An Alre) ; ar stal levrioù a-dal d'an ti-gar (An Alré) ; pe get ar Gerlenn Sten Kidna, 6 straed Joseph Rollo, 56400 An Alre, 7 € dre lizher."


An Dasson n° 72 est paru : Sur les chemins de Locmariaquer
Le numéro 72 d’An Dasson, la revue bilingue breton-français éditée par le cercle Sten Kidna, vient de paraître. Cette fois, il est consacré entièrement à la commune de Locmariaquer, Lokmaria-kaer en breton. An Dasson a interviewé Jacques Madec et Loïc Marion, deux maires adjoints sur leurs parcours,, leur vision de la commune, de son histoire, la place de la culture bretonne . Un dossier de douze pages est également consacré à la toponymie des lieux dits de Locmariaquer (Yann Gaudion). Une promenade autour des mégalithes est également proposée (Christian Le Meut), ainsi qu'un retour historique sur les "Dihunerion", les "éveilleurs" qui, au début du XXe siècle, organisèrent une tournée des communes morbihannaises afin d'inciter la population à garder la foi catholique et la langue bretonne. 300 personnes de Locmariaquer étaient venues, en 1908, écouter le journaliste, écrivain, chanteur, et militant catholique, Loeiz Herrieu. Pour en savoir plus : lisez An Dasson n°72 !

An Dasson, n° 72 est en vente, 5 € au P'tit bar (place de la victoire, Locmariaquer), chez Breizh ma Bro et à la maison de la presse face à la gare (Auray) ; Coop Breizh (Lorient) et Lenn ha dilenn (Vannes), ou encore auprès du Cercle Sten Kidna, 6 rue Joseph Rollo, 56400 Auray (7 € par la Poste).

12/08/2010

Miossec : "l’Education nationale française (...) a détruit la culture locale"

Christophe Miossec, kaner a Vrest a orin, deus reskontet da c'houlennoù Paris Match, setu al liamm./Christophe Miossec, le chanteur d'origine brestoise, a répondu aux questions de Paris Match.

http://www.parismatch.com/Culture-Match/Musique/Actu/Mios...

 

 

09/08/2010

Tourisme : "Be Breizh" ?

Le Comité régional du tourisme (CRT), vient de lancer une nouvelle campagne de promotion de la Bretagne, avec le soutien de la région Bretagne, campagne présentée aujourd'hui dans Le Télégramme (page 8). "Be Breizh", est le nouveau slogan des pennoù bras ("grandes têtes" : responsables) du tourisme en Bretagne. Un slogan mi anglais (on suppose qu'il s'agit du verbe être anglais "to be"), mi breton avec "Breizh", qui signifie Bretagne... Mais qu'est-ce que cela signifie ? "Soyez Bretagne" ? "Sois Bretagne", ou "Etre Bretagne" ? Je connais "be careful" ("Diwall", "Fais attention"), mais "Be Breizh", ou "Be France", ou "Be Suisse", comment le traduire, le comprendre ? Et d'un point de vue lexical anglais, est-ce que cela signifie quelque chose ? Si des spécialistes peuvent nous éclairer...

"Repli identitaire" ?
Mme Maria Vadillo, présidente du comité régional du tourisme, explique ainsi ce choix dans Le Télégramme, répondant à la question d'un journaliste sur le fait que "Be" ne fait pas très "brezhoneg" : "Je suis d'origine espagnole. (...). La Bretagne est une terre d'accueil et d'ouverture. Pourquoi opter pour un slogan breton qui aurait immanquablement ramené à l'idée d'un repli identitaire"... Ah bon, utiliser le breton serait un signe de "repli identitaire". Il faut oser dire cela, en plein festival interceltique, et alors même que l'on est censé promouvoir la Bretagne, et donc la connaître.

Il est vrai que le Festival interceltique de Lorient (Fil) n'a jamais été à la pointe du soutien à la langue bretonne, loin s'en faut. Alors même que notre langue est en situation délicate, passant d'un million de locuteurs vers 1950 à environ 200.000 aujourd'hui, un festival de cette ampleur ne laisse qu'une place mineur à la dernière langue d'origine celtique parlée sur le continent. Allez comprendre.

Je signale à Mme Vadillo que bien des gens d'origine non bretonne ont appris et apprennent, le breton, et le pratiquent. Pourquoi ne pas vous y mettre ? Ce serait là un "signe d'ouverture".

Qui est "ouvert", qui est "fermé" ?
Parler et employer la langue bretonne n'est en rien un repli identitaire. C'est comme parler français, javanais ou tamalog, ou encore les milliers de langues humaines parlées dans ce monde. Au contraire, mettre de côté la langue bretonne, l'oublier volontairement, comme le font tant de Bretons, et tant d'institutions en Bretagne, suivant en cela les ordres des autorités françaises*, c'est marquer une fermeture à une langue et culture qui sont leur langue et leur culture d'origine. Et quand je parle d'origine, je n'évoque pas la préhistoire : la transmission de la langue s'est arrêtée à la génération précédente, celle des parents, ou celle des grands parents. Refuser d'employer et de transmettre la langue bretonne en Bretagne, c'est nier tout un pan de notre culture et de notre identité.

C'est dans le refus de l'emploi de cette langue qu'est la fermeture. Le site internet du Comité régional du tourisme comporte cinq entrées, en cinq langues : pas en breton. Pas une page... Qui est "ouvert" ? Qui est "fermé" ? Cette fermeture à la langue bretonne se pare des atours d'une pseudo modernité en employant un anglais douteux. Cet anglais là, oui, est le signe d'un conformisme intellectuel, d'une ignorance de la culture régionale, et d'un manque d'imagination confondant. J'ose même croire, au contraire, que la langue bretonne peut-être un atout pour attirer des touristes en Bretagne...

Mais que fait la région ?
Il est décevant de voir que la région Bretagne, qui pourtant fait des efforts importants en matière de soutien aux langues régionales (le breton et le gallo), approuve cette campagne publicitaire, et l'absence de breton sur le site du CRT. Une politique linguistique doit être horizontale, et concerner tous les domaines de la vie, pas seulement l'école et l'enseignement du breton. Y'a-t-il, par exemple, un bretonnant au Comité régional du tourisme ? Ce ne serait pas inutile, et cela pourrait donner du travail à une personne ayant suivi les formations longues de breton (six mois), à but professionnel, que le Conseil régional finance par ailleurs...

Christian Le Meut

La campagne publicitaire "Be Breizh" est visible sur http://www.tourismebretagne.com/

M'eus ket amzer, hiriv, da skriv un destenn divyezheg, e galleg hepken e vo neuze, ma digarez.

07/08/2010

Embann/édition : Blanche neige et les sept nains parlent breton

"Gwenn erc'h hag ar seizh korrig" a zo titl "Blanche neige et les sept nains" e brezhoneg. Ul levr hag ur bladenn a zo bet embannet a-nevez get ti embann Tes.
Blanche neige et les sept nains parlent désormais breton grâce à l'album-CD qui vient de sortir aux éditions Tes sous le titre "Gwenn erc'h hag ar seizh korrig".

http://www.letelegramme.com/ig/generales/regions/cotesarm...

Nevez : deskiñ brezhoneg e tebriñ katew/Apprendre du breton en mangeant des gâteaux

Ur sonj brav : deskiñ gerioù brezhoneg en ur debriñ katew... Ar stal Traoù mad n'eus savet an dra-se e "skrivañ" gerioù brezhoneg d'un tu a gofretez nevez, troet e galleg war an tu all.

"Sur le concept de la célèbre gaufrette du nord fourrée à la vanille, Olivier Kopp, directeur général de Traou Mad, a imaginé des inscriptions en breton. Recto le petit vocabulaire de base d'une centaine de mots en Breton, verso leur traduction en français, et voilà la Breizh gaufrette, qui sera toujours fabriquée dans le Nord, mais distribuée par Traou Mad." Pour en savoir plus :

http://www.ouest-france.fr/actu/actuLocale_-Apprendre-le-...